Skírnir - 01.01.1864, Page 84

84
FRJETTIR.
Riissland.
auönir* 1. Á skömmum tíma urÖu allar dýflissar fullar af handteknu
fólki, en þá var fariö aö senda bandingjana hundruöum samati í
útlegö og til Síberíu. í þessum flokkum voru margir ágætismenn
og af enum beztu ættum landsins, því slíkir menn höföu annaö-
hvort gjört mest til saka, eöa voru haföir fyrir sökum um ráÖ og
mótgang móti stjórninni, en Rússar velja sjaldan af verra endan-
um til slíkra rekstra2. — Vííast hvar var pólskum embættismönnum
vikib úr sýslu, en rússneskir hermenn settir í þeirra staÖ, og af þvi
stjórnin gruna&i helzt lenda menn og jaröeigendur, og sumir þeirra
höfbu oröiö berir aö uppreistarráöum, haföi hún víöa þau brögö
») Jessit var þó hætt seinna eptir ráðum Wielopolski, enda mun stjdrn-
inni hafa þótt skömm, að verða að vinna svo mikil landspell.
l) Enginn bíður sárari skilnaðarstund en þeir menn, er hjer verða slitnir
á burt frá ættingjum og ástvinum. Allir vita hvað fyrir liggur, bæði
þeir sem leggja af stað, og hinir, er eiga að sjá þeim á bak. ímynd-
um oss menn gangandi í blekkjum i bálkulda eða snjóvaðli, rekna
fram af tilGnningarlausum böðlúm. 2 eða 3 ár eru þeir stundum á
leiðinni, en þegar henni er lokið, tekur við hrellingarvist, sem komið
væri á Náströnd, en líf og sálarfjör eyðist og mornar smátt og smátt
fyrir grimmýðgi mannanna og náttúrunnar. Til Nástrandar var visað
illum mönnum að eins, en til Síberíu hafa verið reknar prúðar og
göfugar hetjur, er hafa reynt til að brjóta í snndur hlekki ófrelsis og
áþjánar. Nokkrir menn hafa freistað burtkomu úr þcssari heljarsetu
í óleyG Rússa, en fáum einum heGr tekizt. Eptir uppreistina 1830
var pólska skáldið Sierocinski einn af þeim er reknir voru í útlegð.
1831 hafði hann og nokkrir aðrir ráðgjört, að æsa upp Siberíubúa móti
varðliði Rússa og frcista svo undankomu. Jressi ráð komust upp, og
biðu þeir í 3 ár dóms síns (frá Pjetursborg) í herfilegri dýflissu.
Dómurinn var sá, að hverjum þeirra skyldi veita sjö þúsund högg
af svipum, og vinnst þó helmingurinn hverjum manni til dauða. A
undan banaráðningunni bauð læknirinn Sierocinski dropavökva til
styrkingar; hann svaraði: tljeg vil engu bergja, en drekkið þjer nú blóð
mitt og minna fjelaga”! Um veruna á útlegðarstöðvunum í Síberíu, og
hvernig þar er umhorfs, heflr einn af útlögum sagt þetta: tthjer er
mikið svartnætti og myrkt yflr á vetrum; þá er himininn voðalegur
ásýndum, með ótal þúsundum blikandi stjarna, en eldsroía lýstur á
hann af norðurljósunum. En sá eldur sendir hvorki varma nje birtu
og stjörnurnar eru daprar, sem væri það augu fordæmdra, en þeim
væri það skapað, að stara um eilifð á skelGngarnar á þessu landi”.