Skírnir - 01.01.1864, Qupperneq 92

92
FRJETTIR.
Tyrkland.
er sagt hann hafi gjört sambandssáttmála vife Mikael jarl, til afe halda
öllum málum til kapps vife Tyrki, ef sundurgerfeir yrfei. I sumar
baufe Kúsa afe taka klaustragóz í ríkisvörzlu, og ijet efe sama skipafe
fyrir um regluhöld og lögleidt er á Ítalíu; en hjer gekk stórmikife
fje úr greipum klerka og múnka (eptir áætlan allt afe 500 milljón-
um franka) og kunnu þeir því mjög illa. þingife setti nei vife
slíkum tiltektum, og er þafe tjáfei eigi, skýrskotufeu klerkar máli sínu
til Soldáns. Honum þótti, sem var, afe þetta væri hafit fram í
ólögum og bafe stórveldin hlutast til um málife. En hjer fór sem
vant er, afe tillögur þeirra fóru í tvær áttir. Fjögur stórveldanna
styfeja mál Soldáns og klerkanna, en Frakkar standa á móti og
ítalir'. — A Egyptalandi á Soldán lika í vök afe verjast, einkan-
lega út af Súesskurfeinum, og mun um þafe getife í Sufeurálfukafla.
1856 urfeu Tyrkir afe heita mörgu um lagabætur, og afe gjöra rjett
kristinna manna betri en áfeur, en seint og treglega hefir allt
þótt ganga fram til umbótanna hingafetil. Soldán og ráfeherrarnir
vilja hvervetna ráfea úr vel og sanngjarnlega, en bæfei er hjer örfe-
ugt afe gjöra öllum til hæfis, og svo eru sýslumenn hans og fylkja-
stjórar afar ótrúir í þjónustunni. Anatólía (litla Asía) liggur rjett
undir handarjaferi stjórnarinnar, og þó drógu embættismenn í sinn
sjófe af skattgjaldinu hjerumbil 2 milljónir dala; en fjefe sögfeu þeir
standa inni hjá alþýfeu, því hún gæti eigi greitt fyrir örbyrgfear
sakir. Er þetta kvisafeist sendi stjornin erindreka (Achmed E/J'endi)
til afe rannsaka málife; en hann neyddi sýslumenn afe gjalda fjefe af
hendi. — Tyrkir eru jafnan í mestu peningaklípu og herlifeife hefir
eigi fengife mála í langan tíma. Abdul Asíz heldur reyndar spart
á til sumra hluta, svo sem til hirfekostnafear, og hefir afe eins eina
konu, þar sem brófeir hans haffei þær bundrufeum saman, en hins-
vegar ver hann, sem hinn, ofafje til afe reisa nýjar hallir og bæta
enar gömlu. Konur Abdul Medjíds voru stórskuldugar er hann dó,
en brófeir hans hefir neitafe afe borga fyrir þær — enda mun eigi
leika á smámunum — og sagt afe þær yrfei afe taka til djásna sinna
og dýrgripa, ef þeim á annafe borfe væri svo um þafe gefife afe standa
í skilum. — Til þessa hafa Soldánar haft sjer til lífvarfear 200
’) í Rússastrifeinu gengu þeir til lifes vife Frakka og Breta, og hafa sifean
átt hlut i, er fjallafe hefir verife um ,,austræna málife”.