Andvari - 01.03.1968, Qupperneq 132

130
SIGURD HOEL
ANDVARI
Sóttu heim, ]peirs hættu,
hjör-Nirðir mik, fjörvi,
gnýljómi beit geymi
geira stígs at vígi:,
svá görðum vér sverða
sókn-miðjungar þiiðja,
sleitka líknar leiki
lostigr, fáa kosti.“
Það er með öðrurn orðurn ekki kveðskapurinn — vísurnar, sem gera skálda-
sögurnar öðru fremur áhugaverðar. Samt sem áður eru sumir af vísnahöfund-
unum skáld í anda og sannleika. Og um skáldin gildir — hvað sem annars má
um þau segja — að þau eru sjaldan slík dyggðaljós, að manni leiðist þau.
Annað gildir ennfremur um fjölmörg þeirra: Ástin er svo fyrirferðamikil í
lífi þeirra, að sögumaður á ekki annars völ en víkja að nokkru út fyrir takmörk
þess sæmilega og segja blátt áfram frá ástinni.
Þetta gildir raunar sízt um höfuðskáld sögualdar, sjálfan Egil Skalla-Gríms-
son. Ef trúa má sögu hans, þá var Egill framar öllu maður fégjarn og valdagjarn,
heiftrækinn með afbrigðum og hinn ferlegasti áflogaseggur. Þegar hann í elli
kveður vísur um sjálfan sig, er hann ekki að lofsyngja afrek sín í ástum. Hins
vegar hrósar hann skapfestu sinni og geðslagi, sem ætíð hafi gert sér „vísa fjendur
af vélöndum."
En umfram allt var þó Egill hið mikla höfuðskáld fornaldar. Brotin, sem
varðveitzt hafa af kvæðurn hans, bylja á okkur eins og þrumugnýr úr fjarska.
Egill Skalla-Grímsson var stórbrotnasti maður, sem fram kom á íslandi á sögu-
öld — jötunn að vexti, vís sem Óðinn sjálfur. 1 smágrein eins og þessari er að-
eins eitt hægt að gera, sem honurn hæfi — ganga á snið við hann í fyllstu lotn-
ingu.
Tvær aðrar skáldasögur skal hér líka aðeins drepið á. Það er Gísla saga Súrs-
sonar og Gunnlaugs saga ormstungu og Skáld-Hrafns. Báðar segja þær frá ástum
og mannvígum, og báðar eru á sinn liátt fullkomnar. Gunnlaugs saga hefur
verið köJluð fullkomnust ástasaga á norræna tungu. Og það er í öllu falli erfitt
að benda á aðra fulllcomnari. Skáld-Hrafn er eitt sinn látinn segja við Gunn-
laug, að eigi samdi þeim að vera óvinir vegna einnar konu, og kvað liann margar
konur slíkar fyrir liaf sunnan. Þá svaraði Gunnlaugur: „Vera má,“ segir liann,
„að margar sé, en eigi þykir mér sva“
Tilfinningalíf Gunnlaugs er af fáum báttum snúið, og hann er ekkert merk-
isskáld. Elrafn og Gísli eru fjölþættari, marglyndari — og betri skáld. En einnig