Andvari - 01.01.1893, Page 45

39
segja. Svar: það sem meira fæst fyrir vöruna, þeg-
ar hún er seld með sölubúðarverði, en svarar inn-
kaupsverði og kostnaði, það skiptist milli fjelagsmanna
eptir rjettri tiltölu við það, sem hver hefur keypt.
Jeg skal skýra þetta með einföldu dæmi: 5 menn
tóku sig saman um að stofna kaupfjelag, skutu
saman 120 krónum til vörukaupa, og keyptu fyrir
þær hjá stórkaupmanni 1 poka af kaffi, sem vóg
125 pd. og kostaði 100 krónur. Jafngott kaffi lcost-
aði 1 kr. 20 a. pundið hjá smákaupmanninum, er
þeir áður keyptu kaffið af. Hvert pund í sekknum
kostaði nú í innkaupi 80 aura, en fjelagsmenn urðu
að börga ýmsan kostnað við innkaup, flutning, af-
hending o. fl., sem nam 14 kr., og svo borguðu þeir
vexti 5°/o eða 6 krónur af samskotafjenu — stofn-
flenu. Kostnaðurinn varð því alls 20 krónur eða
16 aurar á hvert kaffipund. Eptir þessu hefðu fje-
lagsmenn getað sett verðið á kaffinu á 96 aura
pundið, ef þeir hefðu hugsað um að njóta hagnaðar-
ins af samtökunum í því að fá ódýra vöru. Fje-
lagsmenn höfðu áður keypt kaffi fjrnir 120 krónur
allir til samans og fengið 100 pund á 1 kr. 20 a.
pundið. Nú hefðu þeir getað fengið meira kaffi, ef
þeir hefðu sett kaffiverðið svo lágt sem unnt var,
eða á 96 aura pundið — getað fengið 25 pundum
meira en áður. En þeir höfðu sett sjer þá reglu,
að borga kaffið hjá sjálfum sjer með sama verði og
það var hjá kaupmanninum. Gátu þeir því ekki
fengið meira af kaffi en vant var, fyrir sömu pen-
inga. En þá urðu afgangs 25 pund af kaffi, sem
var nú selt hverjum sem kaupa vildi. Fyrir þetta
fengu fjelagsmenn 130 krónur, og þaö var ágóðinn af
fjelagsslcapnum. Þessum 30 krónum átti svo að
skipta milli fjelagsmanna, í sama hlutfalli og hver
hafði keypt mikið af kaffinu.