Andvari - 01.01.1893, Síða 154

148
hátt og allar hcimildir yflr hlutilum í borgaralegu
fjelagi, sem ekki með beinum ákvæðum eru undan-
skildar, falla undir rjett þess, sem á. En þess ber
þó að gæta, að takmarkanirnar geta gengið svolangt,
að ekki verði eptir nema leifar, sem ekkigeta rjetti-
lega borið nafnið einveldi konungs eða eignarrjett-
ur borgarans. Þegar vjer nú gætum nákvæmar að
ákvæðum frumvarpsins, er hjer að lúta, er það fyr-
ir það fyrsta engin óþörf eða óleyfileg takmörkun,
þó konungur ekki geti falið landstjóra að framkvæma
þau stjórnarstörf, sem ræða er um í 19. gr., þvi ept-
ir eðli sínu er heimildin til að náða menn og veita
uppgjöf á sökum einmitt í svo nátengdu sambandi
við persónu þess, er rjettinn á að framkvæma, að
rjetturinn breytist, ef handhafi rjettarins verður ann-
ar. Ekki verður heldur að þ\ú fundið, þó konungs-
samþykktar sje krafizt á stjórnarskrárbreytingum (71.
gr.), því stjórnarlögin ákveða einmitt meðal annars
hlutfallið milli konungs og landstjóra; það er ekki
umboðsmaðurinn heldur umbjóðandi, sem á að ákvarða
verksvæði þess, er umboð hlýtur. Auk þess virðist
hin reglan ekki vera formlega sameinanleg við hið
innilega samband milli konungsins og þjbðfjelagsins,
sem kemur jafnan skýrast fram í grundvallarlög-
gjöfinni. Hvað því næst snertir ákvæði þau, er skipa
svo fyrir, að landstjóri einn skuli framkvæmastjórn-
arstörf, nær sá verkahringur landstjórans eptir frum-
varpinu alls ekki yfir hinar mikilvægustu stjórnar-
athafnir. Höfuðatriðið er samþykkt á lögum og hin-
um almennu stjórnarályktunum, og er það lagt und-
ir vilja konungs, hvort landstjóri skuli í uinboði
framkvæma það, sem þar að lýtur eða ekki (7. og
16. gr.), og þessi sfðast nefndu ákvæði veita loks
konungi rýmra vald, en orðið hefði, ef enginn land-
stjóri hefði verið skipaður, og hið sama gildir, eins