Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Blaðsíða 146

138
legt sælulíf, á eilíft líf eftir dauðann. Yerður tvent aðallegast
valdandi þessarar breytingar, annax-s vegar endurgjalds-
hugmyndirnar hjá þjóðinni, og hins vegar utanaðkomandi
áhrif, sennilega bæði austan að, frá Persum, og einnig frá
grísku heimspekinni. En á endurgjaldshugmyndirnar hlutu
kjör þjóðarinnar að hafa mikil áhrif. Því verri kjör sem
þjóðin átti við að búa, því ómögulegra varð að takmarka
endurgjald guðs fyrir gerðir manna við þetta líf eitt, því
betur kom það í ijós, að laun og hegning brást oft hjer í
heimi. En því betur sem mönnum skildist, að rjettlæti guðs
hverjum einstaklingi til handa birtist ekki til fulls þessa
heims, því óhjákvæmilegra varð að mynda sjer skoðanir um að
endurgjaldið kæmi eftir dauðann. því að um endurgjaldandi
rjettlæti guðs hverjum einstaklingi til handa gat enginn trú-
aður Gyðingur efast. Sannfæringin um það kemur meðal
annars fram í þessum eftirtektaverðu ummælum 2. Enoks-
bókar:
»61 1 Og nú, börnin min, haldið hjörtum yðar frá öllu
ranglæti, sem drottinn hatar. Eins og maður biður einhvers
sálu sinni til handa frá guði, eins á liann að biðja hverri
lifandi sál. 2 Því að jeg veit alla hluti, hvernig í hinum
mikla (komandi) tíma mörg híbýli eru fyrirbúin handa
mönnum, góð handa hinum góðu og ill handa hinum illu,
óteljandi mörg.
3 Sælir eru þeir, sem fara inn í góðu húsin, því að í hin-
um illu (húsum) er enginn friður, og ekki er auðið að kom-
ast burt (úr þeim)«.
Annars birtast skoðanir þessar í ýmsum myndum, sem
oft renna saman og erfitt getur verið að aðgreina. Aðallegast
birtast framtíðarvonir einstaklingsins þó á þrennan hátt, vjer
getum aðgreint þrjár stefnur eða þrennskonar skoðanir.
Fyrst er upprisuvonin. Þess hefir áður verið getið (§ 12,2.),
að í sambandi við hugmyndirnar um framtiðarríkið mynd-
aðist sú skoðun, að trúaðir Gyðingar, sem dánir væru,
myndu ganga út úr gröfunum, þegar ríkið yrði stofnað, til
þess að njóta gæða ríkisins. Á þennan hátt voru einstaklings-
vonirnar um endurgjald fyrir hina rjettlátu sameinaðar þjóð-
arvonunum um sæluriki fyrir hina útvöldu þjóð.
1 annari mynd birtast einstaklingsvonirnar í trúnni á
ódauðleika sálarinnar (sbr. § 14,1.). Sjerstaklega festi sú skoðun
rætur meðal grískmentaðra Gyðinga, enda er hún frá grískri
heimspcki runnin. Samkvæmt þeirri skoðun fær hver maður