Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Blaðsíða 30

22
álitu að greitt gæti kristnu trúnni götu að hjörtum manna. A
þennan hált voru eldri spár auknar og endursamdar, og
hefir þvi veist næsta erfitt að komast að fastri niðurstöðu
um ýms ummæli í bókum þessum og ákveða með vissu,
hvort þau væru af heiðnum, gyðinglegum eða kristnum
uppruna.
Alls þekkja menn 12 Sibylluspár, sem borist hafa til vorra
tíma, og eru þær taldar mjög misgamlar, frá 160 f. Kr. til
5. aldar e. Kr. eða jafnvel yngri. En af spám þessum eru
aðeins þrjár taldar gyðinglegs uppruna, auk tveggja smá-
brota. Þessar gyðinglegu spár eru þær einu, er koma þessari
rannsókn við, og eru þær nefndar 3ja, 4ða og 5ta bók Si-
hjdluspánna.
3. bók Sibylluspánna er talin rituð á Egiptalandi um 140
f. Kr. Alls er hún 828 vers. Eftir stuttan inngang byrjar
hún á lýsingu á hinum sanna guði, skapara alheimsins, og
sýnir fram á, hve skurðgoðadýrkun heiðingjanna sje honum
viðurstyggileg og hve illa hljóti að fara fyrir óguðlegum
(v. 8. nn.). Þá kemur sögulegt yfirlit, er byrjar með bygg-
ingu Babelturnsins og dreifingu mannkynsins víðsvegar um
lönd (v. 97. nn.), og lýsing á þvi, hvernig hin ýmsu ríki
hati myndast, og spádómar um ógæfu þá margvíslega, er
koma muni yfir ýms ríki, hjeruð og borgir. Stefnir alt að
því að vara við afguðadj'rkun og ósiðferðilegu athæfi, en
vegsama guð og lirósa Gyðingum. Eru innan um lýsing-
arnar og spámælin ummæli um Messías (652. nn.), Messí-
asarríkið (613. nn.; 741. nn.) og heimsendi (63. nn.; 796. nn.).
Eru það ummælin, sem aðallegast koma til greina við þessa
rannsókn.
h. bók Sibyllnspánna er alment talin rituð miklu seinna,
sennilega ekki fyr en um 80 e. Kr. b. Hafa menn áður
verið i nokkrum vafa um, hvort bókin væri rituð af Gyð-
ingi eða kristnum manni. En bestu sjerfræðingar eru nú
samdóma bæði um aldur hennar og að ritið beri það með
sjer, að höfundurinn hafi verið Gyðingur. Sibylla segir í bók
þessari, að yfir þjóðir og lönd Asíu og Evrópu muni koma
margskonar óhamingja at völdum hernaðar, jarðskjálfta og
annara náttúrufyrirbrigða. Ef þjóðirnar iðrist ekki synda
sinna, muni guð eyða öllum beiminum með eldi, vekja
menn því næst upp aftur og balda allsherjardóm, stevpa
óguðlegum niður í Tartarus, en láta guðhrædda njóta sælu-
lífs hjer á jörðu. — Bókin minnist á gos Yesúvíusar 79 e.