Hugur - 01.01.1988, Page 76

Hugur - 01.01.1988, Page 76
SIÐFRÆÐIN OG MANNLÍFIÐ HUGUR þessum hætti við í opinberu lífi, þar sem almannahagsmunir eru í húfi, er ekki þar með sagt að hún falli jafnvel að því sviði persónulegrar reynslu og ákvarðana sem existensíalistar telja afskipt í siðfræðinni. Samræðusiðfræðin þýska hefur raunar orðið afar sértæk og snúist að mestu um fræðilega réttlætingu lögmála, sem er í óljósum tengslum við mannlífið.28 Flest siðferðileg viðfangsefni fólks koma upp í samskiptum við þá sem það umgengst frá degi til dags, þ.e. fjölskyldumeðlimi, starfsfélaga og vini. Þessi samskipti, sem fella má undir einkalíf manna, eru að öllu jöfnu með nokkuð öðrum hætti en þau ópersónulegu tengsl milli fólks sem em ríkjandi í opinbem lífi. Sé allt með felldu einkennast persónuleg samskipti í einkalífínu af gagnkvæmum skilningi og umhyggju en ekki af kröfum um réttindi og skyldur. Sú samræðusiðfræði sem leggur megin- áherslu á alhæfingu siðareglna og bestu rök hæfir því yfirleitt ekki einkalífi manna þótt hún falli vel að samskiptum þeirra á opinbemm vettvangi. Hugsjónin um óþvingaðar skynsamlegar samræður öðlast gildi sitt andspænis þeim átökum og undan- brögðum sem eiga sér jafnan stað í hagsmunabaráttu stríðandi aðila. Vissulega getur einkalífið einkennst af slíkum þáttum líka en það er ekki fyrr en persónuleg tengsl eru tekin að gliðna og þau verða ekki treyst á ný með því að höfða til gildra raka og réttinda. En á þá samræðusiðfræðin engan veginn við á sviði einka- lífs? Jú, vissulega, en með öðmm hætti en á opinbemm vett- vangi. í sem stystu máli mætti segja að þar víki tortryggin sam- ræðusiðfræði fyrir tilfinninganæmri. í einkalífinu skipta kær- leikur og tilfinningar að jafnaði meira máli en réttlæti og rök- færslur. í siðferðilegum samræðum vina og ástvina er við- leitnin til þess að tjá sig af einlægni um eigin tilfinningar og hlusta á aðra oft mikilvægari en rökræður um réttindi og skyldur. Ekki svo að skilja að ákveðni og réttlætiskennd sé ekki mikilvæg í einkalífi eða að skilnings og umhyggju sé ekki þörf í opinbem lífi; viðfangsefnin em einfaldlega ólík og þeim hæfir mismunandi orðræða með ólíkum áherslum. A opinbemm 28 Sjá t.d. gagnrýni á Habermas og svör hans við henni í bókinni Habermas. CriticalDebates, útg. John B. Thompson og David Held (The MIT Press: Cambridge, Mass., 1982). 74
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.