Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1941, Side 63

FRÆÐIMAÐURINN HALLDÓR HERMANNSSON
39
til ítarlegrar athugunar Vínlands-
ferðirnar sjálfar, í ljósi hinna fornu
heimilda og merkustu kenninga
fræðimanna, sem rannsakað hafa
það efni og ritað um það. Höfund-
urinn hefir einnig ritað merkileg-
ar ritgerðir á íslensku og ensku um
þetta efni, meðal annars hér í rit-
inu; einnig má geta þess, að hann
var fenginn til að rita um það efni
í nýjustu útgáfuna af alfræðiritinu
Encyclopaedia Briiianica.
Síðustu tvö bindi safnsins eru að
efni til nátengd hinu mikla riti höf-
undar um skrautlist íslenskra hand-
rita, og verður getið í sambandi við
það.
Þó að hér hafi verið farið mjög
fljótt yfir sögu, má öllum augljóst
vera, að þetta mikla ritsafn Halldórs
Hermannssonar hefir að geyma
uiarghliða og merkilegan fróðleik
una íslenskar bókmentir, sögu vora
°g tungu, enda er það aðalverk
hans, ásamt með hinum miklu bóka-
skrám hans yfir Fiske-safnið, og
staðfesta þau verk hans þá skoðun,
að höfundurinn sé mesti bókfræð-
mgur íslenskur á síðari tímum.
Hefir hann á því sviði unnið mikið
°g merkilegt brautryðjandastarf.
Það er einnig löngu viðurkent af
fræðimönnum víðsvegar um lönd,
Islandica-ritsafnið sé ómissandi
ollum þeim, sem fást við norræn og
islensk fræði. En mörg rit þess eru
engu síður við hæfi fróðleikshneigðs
aimennings heldur en fræðimanna.
Og þetta ritsafn hefir borið hróð-
Ur íslands víða um lönd; það hefir,
eins og dr. Sigurður Nordal sagði
Skírni 1933), þegar átt drjúgan
Þátt í því, að efla iðkanir íslenskra
ræða meðal enskumælandi þjóða.
IV.
Auk aðalverka sinna, sem að ofan
eru talin, hefir Halldór Hermanns-
son ritað fjölda greina og ritdóma
í íslensk blöð og tímarit beggja
megin hafsins, og í amerísk tímarit,
að ótöldu smáriti á dönsku um ís-
lendinga í Vesturheimi. Verður það
eigi lítið safn, þegar samin verður
heildarskrá yfir rit hans.
Ennþá merkilegri yfirleitt eru þó
útgáfur þær af íslenskum ritum,
auk þeirra í Islandica-safninu, sem
hann hefir átt hlut að á síðustu ár-
um. Hann ritaði mjög merkilegan
formála (á ensku og íslensku) um
sögu prentlistarinnar á íslandi að
útgáfunni að Guðspjallabók Ólafs
biskups Hjaltasonar (1562), einni af
elstu prentuðu bókum á íslensku,
sem út kom 1933 í ritsafninu Monu-
menia Typographica Islandica, sem
hinn danski bókfræðingur og ís-
landsvinur Ejnar Munksgaard gef-
ur út, en dr. S. Nordal annast um
ritstjórn á.
Einnig ritaði Halldór Hermanns-
son eigi síður merkilegan formála
á ensku að útgáfunni (1932) af
Fríssbok (Codex Frisianus) í hinu
glæsilega safni Munksgards af ljós-
prentuðum útgáfum af íslenskum
skinnbókum (Corpus codicum Is-
landicorum medii aevi), en Fríssbók
er merkasta handrit Heimskringlu,
sem nú er við lýði.
í sama safni 1935 kom út eitt hið
mesta og merkasta rit, sem Halldór
Hermannsson hefir samið, Icelandic
Illuminaied Manuscripis of ihe
Middle Ages, og er sú bók einstæð í
fjölþættum bókmentum þeim, sem
ræða um fræði vor hin fornu. Hér
er fyrsta sinni safnað í einn stað
völdum sýnishornum af bókaskrauti