Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1941, Page 82

58
TÍMARIT Þ J ÓÐRÆKNISFÉL AGS ÍSLENDINGA
undir þessum uppeldisáhrifum ólst
hann upp — því varla þarf nú aö
taka það fram, að maðurinn, sem
um hefir verið rætt, var faðir hans,
Stefán Thorson.
■f
Það er eigi ætlun vor, að segja
hér ævisögu Thorsons ráðherra.
Þess eins má geta, að frá því hann
hóf hærra nám og niður til þessa
dags, hefir hann farið hverja sigur-
förina af annari. Hann hrepti hin
mjög þráðu “Rhodes” námsverðlaun
við Oxford háskólann. Og hefi að-
eins einn annar Islendingur hlotið
þau hér í Canada, prófessor Skúli
Johnson — og enginn annara þjóða
innflytjenda sonur, svo eg til viti.
Frá Oxford útskrifaðist hann í lög-
um 1913. Ári seinna braust út styrj-
öldin mikla, og lenti hann, sem aðrir
fleiri, inn í þá voða hringiðu, en
slapp þaðan heill á húfi. Strax og
heim kom tók hann að stunda lög-
fræðisstörf í Winnipeg og vakti
skjótt á sér mikla eftirtekt. Hefir
hann stundað þau æ síðan, að svo
miklu leyti sem önnur störf ekki
hafa tafið hann frá þeim. Hann var
skipaður yfirkennari (Dean) lög-
fræðisdeildar háskólans hér, og
gegndi þeim störfum með mikilli
vinsæld þangað til, að hann fór að
gefa sig fyrir alvöru að stjórnmál-
um. Árið 1926 var hann kosinn á
Sambandsþing Canada í fæðingar-
kjördæmi sínu hér vestan til í
Winnipeg, en tapaði við næstu
kosningar. Árið 1935 vann hann
kosningu í Selkirk kjördæmi, og
var síðan endurkosinn þar við síð-
ustu kosningar 1940. Svo þegar
Mackenzie King, forsætisráðherra
Canada, ákvað að bæta manni i
ráðuneytið í sambandi við rekstur
stríðsins, varð Thorson fyrir valinu.
Hann var svarinn inn í hið konung-
lega leyndarráð og jafnframt sem
ráðherra hinn 11. júní síðastliðið
sumar. Var það hans glæsilegasti
sigur, því oft hafði hann, þrátt fyrir
alment flokksfylgi við liberala, stað-
ið einn síns liðs í skoðunum sínum
um sjálfstæðis ákvörðun Canada og
afstöðu þess í bresku alríkisheild-
inni, og ekki ávalt sætt vinsældum
fyrir.
+
í haust, þann 3. sept., gekst Þjóð-
ræknisfélagið fyrir heiðurssamsæti í
minningu um þennan atburð. Er
þess aðallega getið hér vegna þess,
að þar hélt Mr. Thorson hina ágæt-
ustu ræðu bæði á ensku og íslensku,
sem heita mátti ein óslitin þjóð-
ernisleg trúarjátning. Hann gat
þess þar hreinskilnislega, að fyrrum
og lengi vel hefði hann aðhylst
sambræðslu hugmyndina. En nú
upp á síðkastið hallist hann æ meir
og meir að því, að hver þjóð haldi
sem mest sínum einkennum og
myndi á þann hátt litauðga skraut-
mynd (mosaic) í þjóðarheildinni-
Mun hann þar hafa styrkst í þeirri
skoðun fyrir áhrif hins ágæta ís-
landsvinar, mentamanns og skálds,
Tweedsmuir lávarðar, fyrverandi
landstjóra Canada, sem hann var
svo hamingjusamur að komast 1
persónulegt vinfengi við. En eins
og oss stendur í fersku minni, þa
hamraði Tweedsmuir lávarður þa^
fram í ræðum og riti, að vér ættum
að halda dauðahaldi í feðraarfinn
tungu, siði, söngva, ljóð og sögur,
og taldi sér sjálfum það til göfgis>
að vera af norrænum stofni komirm,
langt fram í ættir.
Eg kemst fljótast að tilgangi og