Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1941, Síða 116

Algeng saga
(Efíir Will Carleíon)
Höfundur þessa kvæöis mun vera lítt kunnur rneöal íslendinga. Hann hét fullu
nafni William McICendree Carieton, en gekk altaf undir nafninu Will Carleton. Hann
var fæddur áriö 1845 nálægt I-ludson í Michigan-rikinu. Hneigðist hugur hans snemma
tii lesturs og náms. ÆfÖi hann sig ungur á því að lesa upphátt ljóð og sögur yfir
hundinum og kettinum aö húsabaki, fööur sínum til hinnar mestu skapraunar, því hann
ætlaði honum óbrotiö bændalíf. Brátt var Will þó settur til menta, og útskrifaðist hann
írá Hillsdale skóla 1869, og gerðist um tíma kennari, þá blaðamaður um langt skeið, og
síðar, á efri árum, eftir lát konu sinnar, gaf hann sig við ýmis konar umbótamálum.
Árið 1907 vitjaði Carelton átthaga sinna í Michigan. Hafði hann ekki lengi komið
þangað, en lengstum dvalið i Boston. í heimahögum var honurn tekið með hinum
mesta fögnuði. Var stofnað til stórkostlegs samkvæmis, þar sem hann var heiðraður á
ýmsan hátt. Stór hópur ungra barna hafði veriö æfður til þess að syngja, lesa upp og
leika kvæði eftir hann; en gömlu börnin komu I stórhópum til þess að votta honum
huga sinn fyrir hans mikla starf i þeirra þágu. Hann dó árið 1912. Fyrsta
kvæöi hans, sem vakti verulega eftirtekt, hét “Betsy and I are out,” og var um
eitt skeið á hvers manns vörum. Var höf. um það bil fréttaritari og fékk hugmynd
kvæðisins út af hjónaskilnaðarmáli, sem þá stóð yfir. Eg þýddi það fyrir 25 árum
og nefndi það “Við Björg min erum ósátt.” Merkasta kvæði hans þykir þó það, er hér
birtist í þýðingu. pað er nú orðið gamalt kvæði ogj er ort i öðrum anda og með öðru
snlði en flest nútímaljóð, en túlkar samt sömu mannlegu tilfinningarnar og ástríðurnar
— og finnur að sama ranglætinu — sem drotna í mannlegum hjörtum og umhverfi,
á öllum tímum, og verður því I eðli sinu aldrei gamalt. — Pýð.
I.
Á SVEITINA
Á sveitina! — Svona’ er það komið—
á sveitina loks er eg flæmd
frá heimili, börnum og húsum,
til hraknings og einveru dæmd.
Á sveitina!—Ern er eg ennþá,
til alls konar snúninga fær,
og tæplega tekin að hærast,
þó teljist eg sjötugu nær.
Og eg, sem er hraust eins og hestur
og helmingi frískari’ en þær,
sem halda sig helmingi yngri
— mér hægt er að vinna’ á við tvær.
Eg þreytt yfir hæðina þramma,
mér þróttur í fótunum dvín,
því upp á við erfið er leiðin
og andspænis stormurinn hvín.
Á sveitina! — Sér er hver ævin! —
á sveitina? — getur það skeð
að eg eigi’ að hrekjast á húsgang
við hungur — og skömmina með?
Mörg sporin og erfið eg átti
um ævina — drottinn það veit;
samt finst mér að þúsundfalt þyngra
sé þetta: að dæmast á sveit.
Með þræls eða þurfalings stimpil
er þungbært við gránandi hár
að hrekjast og horfast í augu
við heiminn um komandi ár.
Ef brjáluð eg væri’ eða biluð,
ef brysti mig heyrn eða sjón,
í auðmýkt eg þá mundi þiggja
og þakka hvern bita og spón.
Eg ennþá er viljug að vinna
og vön því að skulda’ ekki neitt; —-
en fyrir mitt ölmusu fóður
eg fæ ekki þakklæti greitt.
Eg er ekki sínk eða sérdræg,
og svikið eg hef’ ekki neinn;
eg var og er viljug að borga —
— minn viðskiftareikningur hreinn.
Á húsgangi! — Hent út á gaddinn
með harðneskju börnunum frá
sem ónýtum, útslitnum, ræfli,
sem enginn vill heyra né sjá.