Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Page 100

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 2012100
brottHvarf og nÁmSgengi nemenda í framHaldSSkÓla
Félagslegar aðstæður – hlutverk foreldra og vina
Hjá A-hópnum var ekki unnt að sjá að þættir á borð við erfiðar heimilisaðstæður,
óreglu eða vinnu með skóla hefðu haft áhrif á námsframvindu þátttakenda nema í
einu tilviki. Aftur á móti var samband þessara nemenda við foreldra sína fremur hlut-
laust og þeir töldu að þeir fengju að fara sínu fram, hvort sem þeir hættu í skóla eða
ekki; foreldrar þeirra voru til staðar en veittu þeim ekki nema takmarkað aðhald. Að
einum undanskildum kváðust þessir nemendur eiga góða og styðjandi vini og ekki
komu fram vísbendingar um óreglu eða neikvæða hegðun í félagahópnum. Aftur á
móti kom skýrt fram í gögnunum að vinir þeirra þátttakenda sem hættu í námi höfðu
einnig sagt skilið við skólann, gagnstætt vinum hinna, sem höfðu haldið áfram.
Verulegur munur var á B-hópnum að þessu leyti. Foreldrar þeirra nemenda virtust
undantekningarlaust veita börnum sínum mikla hvatningu og aðhald auk þess sem
sumir gátu hjálpað þeim mikið við að leysa ýmis verkefni er að náminu lutu. Þátt-
takendurnir virtust líta þetta aðhald jákvæðum augum og þeir töldu að það hefði haft
jákvæð áhrif á frammistöðu þeirra í skólanum. Sumir fullyrtu jafnvel að þeir væru
ekki lengur í skóla ef stuðnings og aðhalds foreldra hefði ekki notið við. Ein stúlkn-
anna sagði:
Foreldrar mínir eru mjög duglegir að hvetja mig og stappa í mig stálinu. Þau fylgjast
með því að ég læri heima, vakni á morgnana og svo framvegis. Mamma kemur inn til
mín á hverjum morgni. Ef þau væru ekki svona styðjandi þá væri ég líklega ekki hér.
Þeim yrði sko ekki sama ef ég myndi kannski ætla að hætta í skólanum. Þau hjálpa
mér með námið eins og þau geta. Þau eru reyndar ekki góð í stærðfræði en þar fæ
ég hjálp frá frænku minni. Ef þeim væri alveg sama þá væri ég líklega ekki ennþá í
skóla.
Einn piltanna sagði að faðir sinn hefði hætt í VMA á þriðja ári og hann vildi mjög
gjarnan stuðla að því að betra hlutskipti biði sonar hans. Í ljós kom að allir þátttak-
endur B-hópsins virtust eiga góða vini og félaga í skólanum. Jafnframt gátu margir
þess að mikill kostur væri að þeir veittu hver öðrum gagnkvæma aðstoð og hvatningu
við námið. Einn orðaði það svo að hann ætti nóg af vinum og einn sem „hjálpar mér
að læra og ég reyni að hjálpa honum. Það er mjög gott.“
umræður
Markmið rannsóknarinnar var að varpa ljósi á það hvernig tveir ólíkir hópar nem-
enda upplifðu veru sína í VMA, hversu farsællega nemendur kæmust yfir skilin milli
grunnskóla og framhaldsskóla og hvernig þeim gengi að fóta sig í áfangakerfi á nýju
skólastigi. Til þess að ná þessu markmiði var sjónum beint að því hvernig tilteknir
lykilþættir, einkum trú á eigin getu og hvati til náms, tilfærsla milli skólastiga og sam-
skipti við foreldra og vini mótuðu reynslu hópanna á ólíkan hátt. Reynsla hópanna
tveggja er síðan sett í samhengi við ákvæði framhaldsskólalaga um að framhaldsskól-
anum beri að mæta þörfum allra nemenda. Einnig er undirstrikað að þeir nemendur