Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Side 139

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 2012 139
guðrún geIrsdóttIr
MenntavísIndasvIðI hÁskóla íslands
Hlutverk háskólakennara í námskrárgerð
Hér segir frá niðurstöðum rannsóknar þar sem hugtök og kenningar breska fræðimannsins
Basils Bernstein voru notaðar til að greina námskrár þriggja greina í Háskóla Íslands (véla- og
iðnaðarverkfræði, mannfræði og eðlisfræði). Lýst er sérstöðu hverrar námskrár eða svokölluðum
staðbundnum námskrám greinanna sem birtast í markmiðum greinarinnar, viðmiðunum um
val og skipulag þekkingar, viðhorfum til nemenda og skilgreindum hlutverkum kennara. Dregið
er fram hvað hefur helst áhrif á staðbindingu námskránna. Í rannsókninni var sérstaklega
hugað að valdi og umboði háskólakennara til að taka ákvarðanir um námskrá greina sinna og
hvernig kennarar innan ólíkra háskólagreina upplifa mismikið svigrúm til að taka ákvarðanir
um námskrá. Sem dæmi um mismunandi svigrúm háskólakennara verður val þeirra á námsefni
eða inntaki námskeiða tekið sérstaklega til umfjöllunar. Hugtök Bernsteins voru jafnframt
notuð til að greina skipulag þeirra skora sem rannsóknin beindist að en skipulagið getur ýmist
hindrað eða hvatt til samstarfs og samræðna háskólakennara um námskrá.
Efnisorð: Námskrárgerð, háskólar, ólíkar háskólagreinar, Basil Bernstein
inngAngur
Rannsókn sú sem hér verður kynnt fellur undir námskrárrannsóknir á háskólastigi en
það svið hefur til þessa ekki hlotið mikla athygli rannsakenda. Tight (2003) bendir á
að yfirleitt séu rannsakendur að skoða afmarkaða þætti námskrár, svo sem kennslu-
hætti eða þróunarstörf, en sjaldan sé hugað að námskrárgerð sem heildstæðu verk-
efni. Hugsanlega er um að kenna skorti á kenningalegum grunni námskrárgerðar á
háskólastigi eða skorti á nýtilegri skilgreiningu á námskrárhugtakinu (Knight, 2002;
Pinar, Reynolds, Slattery og Taubman, 1996). Hugtakið ber heldur ekki oft á góma í
menntapólitískri umræðu um háskóla, sem er einkar áhugavert nú þegar háskólar
eiga að gegna lykilhlutverki í tilraunum stjórnvalda til að efla hagræna stöðu landa
svo og samkeppnishæfi þeirra á alþjóðamarkaði (Ensor, 2004a; Guðrún Geirsdóttir og
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson, 2010; Karseth, 2006).
Uppeldi og menntun
21. árgangur 2. hefti 2012