Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 30

XV VISINDARAÐSTEFNA H
FYLGIRIT 66
í
heilsu eru vel þekkt, flestar rannsóknir hafa hins vegar beinst að
skammtímaáhrifum missis. Markmið rannsóknarinnar var að rannsaka
áhættuþætti fyrir langtíma sálræna og líkamlega heilsu ekkla, með
áherslu á hjúskaparstöðu og stuðning eftir missi. Sú tilgáta var sett fram,
að samanborið við gifta menn hafi ekklar meiri áhættu á vanlíðan fjórum
til fimm árum eftir missi eiginkonu úr krabbameini og að áhættan sé
meiri fyrir ekkla sem eru einhleypir á þeim tímapunkti.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin, sem byggðist á faraldsfræðilegum
aðferðum, tók til 907 manna í Svíþjóð sem misst höfðu eiginkonu úr
brjósta-, eggjastokka- eða ristilkrabbameini árin 2000 eða 2001 sem
svöruðu spurningalista um heilsu og líðan. Að auki var gögnum
safnað frá 330 kvæntum mönnum til samanburðar sem voru paraðir
við ekklana með tilliti til aldurs og búsetu. Gagnasöfnun fór fram frá
nóvember 2004 til nóvember 2005.
Niðurstöður: Svarshlutfall var 76% fyrir ekkla og 79% fyrir
samanburðarhópinn. í ljós kom að þeir ekklar sem voru einhleypir
fjórum til fimm árum eftir missinn voru í aukinni áhættu á sálrænni
vanlíðan samanborið við ekkla sem voru komnir í nýtt ástarsamband og
gifta menn. Mesta áhættan mældist fyrir þunglyndi (RR 2,2; CI 1,5-3,2),
kvíða (RR 1,6; CI 1,1-2,5), tilfinningadoða (RR 2,2; CI 1,7-2,8) og að vakna
upp á næturnar með kvíða (RR 2,3; CI 1,4-3,7). Ekklar sem komnir voru
í nýtt ástarsamband voru ekki í aukinni áhættu á vanlíðan samanborið
við kvænta menn.
Alyktanir: Ekklar sem eru einhleypir fjórum til fimm árum eftir missi
konu sinnar eru í áhættuhópi hvað varðar sálræna vanliðan, bæði borið
saman við ekkla sem eru komnir í nýtt samband og við kvænta menn.
Rannsóknir og inngrip sem beinast að ekklum sem ekki fara í nýtt
samband eða lifa við tilfinningalega einangrun eftir missi gætu minnkað
vanlíðan og aukið þar með lífsgæði til lengri tíma eftir makamissi.
E 39 Langtíma afleiðingar kynferðislegs ofbeldis í æsku fyrir
heilsufar og líðan karla
Sigrún Sigurðardóttir1, Sigríður Halldórsdóttir2, Sóley S. Bender3
1 Háskóla íslands, 2Háskólanum á Akureyri, 'hjúkrunarfræðideild HÍ
olafuros@simnet.is
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að kynferðislegt ofbeldi f æsku getur
haft mjög víðtækar og alvarlegar afleiðingar fyrir heilsufar og líðan.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna heilsufar og líðan karla sem
hafa orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi í æsku.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru sjö karlar með sögu um
kynferðislegt ofbeldi í æsku og voru þeir á aldrinum 30-65 ára þegar
viðtölin áttu sér stað. Tekin voru tvö viðtöl við hvern þeirra samtals
14 viðtöl. Við gagnasöfnun og gagnagreiningu var byggt á Vancouver-
skólanum í fyrirbærafræði sem ætlað er að auka þekkingu og dýpka
skilning á tilteknum mannlegum fyrirbærum í þeim tilgangi að bæta
mannlega þjónustu.
Niðurstöður: Gagnagreining leiddi í ljós sex meginþemu: Reynslan
af áfallinu, æskuárin, líðan á fullorðinsárum, samskiptin við konur,
börnin þeirra og heilsufarið. Karlarnir hafa upplifað mikla þrautagöngu
sem enn sér ekki fyrir endann á. Upplifun þeirra einkenndist af reiði,
hræðslu og líkamlegri og sálrænni aftengingu. Þeir hafa lent í einelti,
átt í námsörðugleikum, verið ofvirkir, leiðst út í afbrot, áfengis- og
fíkniefnaneyslu. Sjálfsmynd þeirra er mjög brotin og hafa þeir notað
kynlíf til að sanna karlmennsku sína. Þeir hafa átt erfitt með að tengjast
mökum og börnum, ient í hjónskilnuðum og eru flestir forsjárlausir
feður. Þeir eru með einkenni áfallastreituröskunar, hafa flestir leitað sér
faglegrar aðstoðar en ekki fundið viðeigandi meðferð.
Alyktanir: Mikilvægt er fyrir fagfólk að þekkja einkenni og langtíma
afleiðingar kynferðislegs ofbeldis í æsku til að geta brugðist við
slíkum vandamálum með stuðningi og umhyggju. Þróa þarf skilvirk
þverfagleg meðferðarúrræði til að minnka þjáningu þeirra sem sætt hafa
kynferðislegu ofbeldi í æsku.
E 40 Sórameðferð í Bláa lóninu er áhrifaríkari en hefðbundin
UVB Ijósameðferð og bælir niður Th17 og Tc17 bólgusvar í blóði
sórasjúklinga
Jenna Huld Eysteinsdóttir,'2 J, Jón Hjaltalín Ólafsson* 1'2, Steingrímur Davíðsson2,
Ása Brynjólfsdóttir3, Bárður Sigurgeirsson2, Bjöm Rúnar Lúðvíksson2-3
'Húö- og kynsjúkdómadeild Landspítala, 2læknadeild HÍ, 3lækningalind Bláa lónsins,
‘ónæmisfræðideild Landspítala
jennahuld@gmail. com
Inngangur: Sórameðferð í Bláa lóninu er þekkt áhrifarík meðferð gegn
sóra. Til að færa frekari sönnur á það voru klírúsk og ónæmisfræðileg
áhrif meðferðarinnar hjá sjúklingum með langvinnan skellusóra
athuguð og borin saman við hefðbundna UVB ljósameðferð.
Efniviður og aðferðir: Sextíu og níu þátttakendum með langvinnan
skellusóra var skipt handahófskennt í þrjá meðferðarhópa. Tuttugu
og tveir þátttakendur fengu göngudeildarmeðferð í lækningalind
Bláa lónsins þrisvar í viku í sex vikur, 23 þátttakendur lögðust inn í
lækningalind Bláa lónsins í tvær vikur og fengu UVB ljósameðferð á
göngudeild þrisvar í viku í fjórar vikur eftir útskrift og 24 þátttakendur
fengu hefðbundna UVB ljósameðferð á göngudeild þrisvar í viku í sex
vikur. Til að meta árangur meðferðarhópanna var PASI skor metið og
húð- og blóðsýni tekin fyrir meðferð, eftir tvær og sex vikur. Hlutfall
T frumna sem tjá CD4 og CD8 ásamt CD45R0+/IL-23 viðtakanum (IL-
23R) eða seyttu IL-17A, IL-22, IFNy, IL-4 eða TNFa eftir 16 klst. örvun með
and-CD3/and-CD28 var ákvörðuð með frumuflæðisjá.
Niðurstöður: Marktækt fleiri þátttakendur náðu PASI75 (75% árangri)
í báðum Bláa lóns hópunum miðað við UVB ljósameðferðina
(p=0,03) ásamt því að marktækt fleiri náðu PASI90 (90% árangri) í
innlagnarhópnum (p=0,003). PASI skor lækkaði marktækt meira i
báðum Bláa lóns hópunum miðað við UVB ljósameðferð (p<0,001).
Þessi árangur endurspeglaðist í blóðinu 74% bælingu á tjáningu Thl7
frumusvars (p<0,05) og 79% bælingu á tjáningu Tcl7 frumusvars
(p<0,05) fyrir og eftir meðferð hjá báðum Bláa lóns hópunum. Einnig
sást marktæk lækkun á tjáningu Thl7 cýtókína (IL-17/IL-22) en ekki Thl
(IFNy/TNFa) eða Th2 (IL-4) cýtókína (p<0,01).
Ályktanir: Sórameðferð í Bláa lóninu er áhrifaríkari meðferð en
hefðbundin UVB ljósameðferð og marktæk bæling á T-frumusvari í
blóðinu sést eftir meðferðina.
E 41 Líflínan. Reynsla fólks með alvarlegan sóra sem er í Remicade®
meðferð
Inga Þorbjörg Steindórsdóttir1, Helga Jónsdóttir1-2
’Landspítala, 2hjúkrunarfræðideild HÍ
ingathos@hi.is
Inngangur: Sóri er margþættur og flókinn sjúkdómur. Sýnileiki
sjúkdómsins er talinn eiga mestan þátt í sálfélagslegri byrði þessara
einstaklinga. Fjölmargir bólgusjúkdómar tengjast sóra og síðustu árin
hafa rannsakendur bent á að þáttur langvinnrar bólgu í efnaskipta-,
hjarta- og æðasjúkdómum hjá sjúklingum með sóra sé mun alvarlegri
30 LÆKNAblaðið 2011/97