Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 64

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru pör sem leituðu til Landspítala
eftir þrjú eða fleiri fósturlát og meðgöngulengd undir 20 vikum. Gerð
var litningarannsókn á 23 fylgjuvefssýnum og blóði úr foreldrum.
Stökkbreytingaskimun (PCR, bræðslumarkskúrfa, raðgreining) var
gerð á SYCP3 geninu með 200 handhófseinstaklinga sem viðmið fyrir
erfðabreytileika hjá fslendingum. Örflögugreining var gerð með 720K
útraða CGH flögu (NimbleGen).
Niðurstöður: Fjórtán fóstur voru með mislitnun eða tíglun, tvö með
fjöllitnun og sjö með eðlilega litningagerð. Foreldrarnir voru allir
með eðlilega litningagerð. Við stökkbreytigreiningu á SYCP3 geni í 11
mislitna fóstrum og foreldrum fannst 5 basa úrfelling í innröð, sem talin
er breyta splæsingu, hjá einni móður. Örflögugreining fann úrfellingar í
tveimur fóstrum sem hugsanlega skýra fósturlát. Önnur úrfellingin var
um 6 kb í RERE geni og virðist vera ný en hin var um 17 kb í FOXGl geni
sem er genagreypt.
Alyktanir: SYCP3 stökkbreytingar hjá móður, ef fóstur eru mislitna og
háskerpu örflögugreining á öllum útröðum hjá fóstrum með eðlilega
litningagerð, greina orsakir endurtekinna fósturláta hjá hluta para.
E 147 Áhrif efnahagshrunsins á íslandi 2008 á tíðni fyrirbura- og
léttburafæðinga
Védís Helga Eiríksdóttir1, Tinna Laufey Ásgeirsdóttir2, Ragnheiður Bjamadóttir3,
Unnur Anna Valdimarsdóttir1
’Miðstöð í lýðheilsuvísindum, 2hagfræðideild HÍ, 3kvennadeild Landspítala
vedis.helga@gmail.com
Inngangur: Léttburar (LB) og fyrirburar (FB) eru í aukinni áhættu
á ýmsum heilsufarsvandamálum hvort sem litið er til skemmri og
lengri tíma. Mögulegir orsakavaldar léttbura- og fyrirburafæðinga
eru streituvaldandi atburðir og sálræn streita. Rannsóknir benda til
þess að efnahagslægðir geti haft neikvæð áhrif á sálræna heilsu, meðal
annars vegna streitu sem fylgir þröngum efnahag og atvinnuleysi í
kreppu. Markmið rannsóknarinnar var að skoða nýgengi léttbura- og
fyrirburafæðinga á íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar í október 2008
og bera saman við nýgengi undanfarinna ára.
Efniviður og aðferðir: Um var að ræða ferilrannsókn þar sem
fæðingaskrá var notuð til að greina íslenskar konur sem eignuðust
lifandi fædda einbura hérlendis frá 1/1 2006 til 31/12 2009. Börn sem
vega undir 2500 g við fæðingu eru skilgreind sem léttburar og börn fædd
fyrir 37. viku meðgöngu sem fyrirburar. Lógistísk aðhvarfsgreining var
notuð til að reikna líkindahlutfall á léttbura- og fyrirburafæðingum á
krepputíma (eftir 1/10 2008) samanborið við tímann fyrir kreppu.
Niðurstöður: Alls fæddu 16.262 konur einbura á tímabilinu, 11.036
fyrir kreppu og 5226 eftir kreppu. Eftir að leiðrétt var fyrir aldri
móður, fæðingarmáta, búsetu, háþrýstingi, sykursýki, fæðingarmánuði,
atvinnustöðu, fjölda fyrri fæðinga, kyni bams og meðgöngulengd (í
léttburalíkani) var líkindahlutfall léttburafæðinga 1,30 (95% CI 0,95-1,79)
en 1,05 (95% CI 0,89-1,23) fyrir fyrirburafæðingar.
Alyktanir: Fyrstu niðurstöður rannsóknarinnar sýna tilhneigingu til
aukningar á tíðni léttburafæðinga í kjölfar efnahagshrunsins 2008.
Mikilvægt er að fylgjast áfram með heilsufari verðandi mæðra og barna
þeirra í efnahagskreppunni.
E 148 Engin tengsl milli tannholdsbólgu og fyrirburafæðinga. Seinni
rannsókn á íslandi
W. Peter Holbrook1, Hildur Káradóttir, Andrew Brooks3, Amar Hauksson1
Alexander Smárason5, Sigfús Þ. Nikulásson', Þórarirm Sigurðsson23,P.G. Lárson6
'Tannlæknadeild HÍ, nanniæknastofunni Glerárgötu, Akureyri, 3Háskólanum á Akureyri,
4Heilsuverndarstöð Reykjavíkur, 5Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri, 6Skövde, Svíþjóð
phol@hi.is
Inngangur: I erlendum rannsóknum hafa fundist tengsl milli
tannholdsbólgu og fyrirburafæðinga. í forransókn á íslandi 2004,
tókst ekki að sýna fram á tengsl milli vægrar tannholdsbólgu og
fyrirburafæðinga. Markmiðið var að kanna með stærri rannsókn
hvort slík tengsl finnist með því að ná til stærri hóps mæðra með verri
tannholdsbólgu.
Efniviður og aðferðir: Rannsókn náði til 396 kvenna. Skráð var ástand
tannholds og tannholdsbólgu (PSR skor), auk þess heilsufarssaga og
nákvæmar upplýsingar um heilsufar og sjúkdóma á meðgöngu og í
fæðingu, þar með talin meðgöngulengd og fæðingarþyngd bams. Tekið
var ræktunarsýni frá skeið.
Niðurstöður: Þrettán konur (3,3%) fæddu fyrirbura (<259 dagar) og sex
þessara bama voru einnig léttburar (<2560 gr.). Engin tengsl fundust milli
fæðingarlengdar og PSR skors (p=0,068), eða milli fæðingarþyngdar og
PSR skors þótt beitt væri næmnigreiningu (p=0,072). Ekki fundust
marktæk tengsl milli fyrirburafæðinga og eins eða fleiri sjöttunga (í
tanngómi) sem höfðu PSR skor 3 eða 4. Ólíkt forrannsókninni fundust
nú ekki tengsl milli reykinga og fyrirburafæðinga (9,9% reyktu alla
meðgönguna). Ekki fundust tengsl fyrirburafæðinga við skort á
lactobacillus í stroki frá leggöngum né við nærveru ccmdidiasis í stroki.
Einu marktæku tengslin við fyrirburafæðingar voru fyrri saga um
fyrirburafæðingu og það að kona mætti sjaldnar í meðgöngueftirlit.
Ályktanir: í þessari seinni og mun stærri rannsókn á íslenskum
þunguðum konum tókst ekki að finna tengsl tannholdsbólgu við hættu
á fæðingu fyrirbura eða léttbura. Gott aðgengi að heilbrigðisþjónustu
og góðar félagslegar aðstæður á Islandi gætu skýrt þennan mun sem
rannsókn okkar sýnir í samanburði við erlendar rannsóknir.
E 149 Reynsla af fæðingu og val á verkjameðferð eftir þátttöku í
foreldrafræðslunámskeiði
Helga Gottfreðsdóttir
Hjúkrunarfræðideild ljósmóðurfræði HÍ, Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins
hetgagot@hi.is
Inngangur: Á hverju ári sækja rúmlega 1000 manns skipulagða
fæðingarfræðslu sem boðin er af Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.
Eitt af aðalmarkmiðum fræðslunnar er að þátttakendur geti valið af
þekkingu milli mismunandi fæðingarstellinga, verkjameðferðar og
fleira og að auka sjálfsstyrk, sjálfshjálp og draga úr kvíða varðandi
fæðinguna. Hér er sjónum beint að reynslu kvenna af fæðingu og
notagildi fæðingarfræðslu í fæðingu.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er með tilraunasniði og þýðið allir
verðandi foreldrar sem sóttu fæðingarfræðslu á vegum heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins yfir þrettán mánaða tímabil. Úrtakið var það
sama og þýðið og voru sendir tveir spumingalistar til 590 para.
Upplýsinga var aflað eftir þátttöku á námskeiði og eftir fæðingu barns.
SPSS tölfræðiforritið var notað við úrvinnslu. Aðallega er notuð lýsandi
tölfræði og fylgnipróf eftir því sem við átti.
Niðurstöður: Fyrri listanum svöruðu 227 verðandi mæður en þeim
seinni 117 nýbakaðar mæður. Almennt telja konurnar að fræðslan hafi
64 LÆKNAblaðið 2011/97