Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 82

XV VISINDARAÐSTEFNA
FYLGIRIT 66
H í
og greinist hjá næstum helmingi sjúklinga. Þetta er frekar hátt hlutfall
en í erlendum rannsóknum er tíðni gáttatifs oftast á bilinu 17-35%.
Áhættuþættir hérlendis eru svipaðir og lýst hefur verið í öðrum
rannsóknum.
E 203 Ómega-3 fjölómettaðar fitusýrur, bólguþættir og áhætta á
gáttatifi eftir hjartaskurðaðgerð
Lára Björgvinsdóttir12, Ólafur Skúli tndriðason3, Ragnhildur Heiðarsdóttir12, Davíð
O. Amar!i, Bjarni Torfason2'5, Runólfur Pálsson13, Kristin Skogstrand6, David M.
Hougaard6, Guðrún V. Skúladóttir1’2
^Lífeðlisfræðistofnun, 2læknadeiid HÍ, ^nýrnalækningaeining, 4rannsóknastöð hjartasjúkdóma
og hjartaiækningaeining.u 5brjóstholsskurðlækningadeild Landspítaia, 6Dept. of Clinical
Biochemistry Statens Serum Institut, Kaupmannahöfn
Iab3@hi.is
Inngangur: Gáttatif er algeng hjartsláttartruflun eftir opna hjartaaðgerð.
Hár aldur, flókin aðgerð og bráð bólgusvörun eru talin auka áhættu á
gáttatifi eftir slíka aðgerð. Ómega-3 fjölómettuðu fitusýrumar (FÓFS),
eikósapentaensýra (EPA) og dókósahexaensýra (DHA) eru forverar
hemjandi bólguþátta og ómega-6 FÓFS arakidónsýra (AA) er forveri
bæði hvetjandi og hemjandi bólguþátta. Markmið rannsóknarinnar var
að kanna samband hlutfalls þessara FÓFS í himnum rauðra blóðkorna
(RBK) og styrks ýmissa hvetjandi og hemjandi bólguþátta og tengsl
þessara þátta við tilkomu gáttatifs eftir opna hjartaskurðaðgerð.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin byggðist á 168 sjúklingum sem
gengust undir opna hjartaskurðaðgerð á Landspítala. Viku fyrir aðgerð
voru blóðsýni tekin úr sjúklingum og hlutfall fitusýra í himnum rauðra
blóðkorna ákvarðað og styrkur bólguþátta í blóðvökva mældur með
ELISA-aðferð. Endapunktur rannsóknarinnar var gáttatif sem stóð í
meira en 5 mínútur.
Niðurstöður: Sjúklingar sem fengu gáttatif (54,2%) voru eldri en þeir
sem fengu ekki gáttatif (69 ára; spönn 45-82 ára) samanborið við 65 ára
(43-79; P<0,001). Að meðaltali var hlutfall bæði EPA og DHA í himnum
rauðra blóðkorna tiltölulega hátt. Enginn munur var á hlutfalli AA,
EPA og DHA í himnum rauðra blóðkorna eða á styrk hvetjandi eða
hemjandi bólguþátta hjá sjúklingum sem fengu gáttatif og þeirra sem
ekki fengu gáttatif. Jákvæð tengsl voru milli hlutfalls AA og styrks
hvetjandi bólguþáttarins TNF-fl (r=0,208, P<0,01) og neikvæð tengsl
voru á milli hlutfalls DHA og styrks hvetjandi bólguþáttarins IL-18 (r=-
0,252; P<0,01).
Ályktanir: Tíðni gáttatifs eftir opna hjartaskurðaðgerð á íslandi er há
eins og erlendis. Tíðnin virðist óháð styrk ómega-3 FÓFS í himnum RBK.
Ómega-3 FÓFS virðast hafa áhrif á bólgusvörun en tengsl bólguþátta við
gáttatif þarf að rannsaka betur.
E 204 Afturvirk lýsandi rannsókn á breytingum á áhættuþáttum
hjá kransæðasjúklingum sem fengið hafa hjúkrunarmeðferð á
göngudeild kransæðasjúklinga
Inga Valborg Ólafsdóttir1, Helga Jónsdóttir2, Helga Lára Helgadóttir2, Margrét
Leósdóttir’
'Landspítala, !hjúkrunarfræðideild HÍ, 3Háskólasjúkrahúsinu UMAS Malmö
ingavo@landspitali.is
Inngangur: Hjarta- og æðasjúkdómar eru algengasta orsök ótímabærs
heilsubrests og dauðsfalla á Vesturlöndum, þar með talið á íslandi.
Stjórnun áhættuþátta hjá þeim sem eru í áhættuhópi og hjá þeim sem
hafa greinst með sjúkdóm getur dregið úr framvindu sjúkdómsins.
Gefnar hafa verið út klínískar leiðbeiningar þar að lútandi.
Tilgangur þessarar afturvirku lýsandi rannsóknar var að kanna stöðu
áhættuþátta hjá þeim sem sótt hafa hjúkrunarmeðferð á göngudeild
kransæðasjúklinga á Landspítala.
Efniviður og aðferðir: Staða áhættuþátta og lifnaðarhátta við
upphaf meðferðar var borin saman við stöðu við lok hennar. Úrtakið
voru 80 einstaklingar, innlagðir á hjartadeild Landspítala vegna
kransæðasjúkdóms árið 2007 sem komu í tvö eða fleiri viðtöl á
göngudeild kransæðasjúklinga eftir útskrift.
Niðurstöður: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að nær allir breyttu
einhverjum lifnaðarháttum á meðferðartímanum. Stór hluti sjúklinganna
(77%) hafði aukið hreyfingu sína (p=0,03). Meirihluti reykingafólks
(65%) hætti að reykja við innlögn á sjúkrahús og virtist ekki byrja aftur
en 15% af úrtaki reykti enn í lokaviðtali (svipað og í fyrsta viðtali).
Langflestir sjúklinganna voru yfir kjörþyngd (90%) og 40% voru of
feitir og breyttist það ekki á meðferðartímanum. Mikill meirihluti
sjúklinganna sagðist í lokaviðtali hafa breytt mataræði eftir veikindin og
voru það mun fleiri en í fyrsta viðtali (p=0,001). Færri sjúklingar greindu
frá streitu í lokaviðtali en í upphafi meðferðar (p=0,001). Meirihluti
sjúklinganna (60%) var með of háan blóðþrýsting í fyrsta viðtali og
lokaviðtali (al30/80 mmHg).
Ályktanir: Helstu ályktanir sem draga má af rannsóknarinni eru að
góð breyting varð á stöðu áhættuþátta hjá þeim sem sóttu meðferð á
göngudeildinni en margir þættir hefðu mátt verða betri. Auka þarf
stuðning við þá sem reykja, og þá sem þurfa að léttast og bæta þarf
blóðþrýstingsstjórnun.
82 LÆKNAblaðið 2011/97