Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Page 100

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
Inngangur: Veikindi í fjölskyldum hafa áhrif á fjölskylduna alla. Til að
bæta gæði hjúkrunar og efla samstarf við sjúklinga og fjölskyldur hefur
hugmyndafræði fjölskylduhjúkrunar verið innleidd á Landspítala.
Innleiðingin hófst í mars 2009 með kennslu og eftirfylgd á völdum
deildum skurðlækningasviðs Landspítala. Mikilvægt er að meta
árangur slíkrar innleiðingar og ein af leiðum til þess er að greina afstöðu
þeirra sem sinna þessum þætti þjónustunnar. Markmið rannsókarinnar
var að kanna og bera saman viðhorf hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða
til fjölskylduhjúkrunar fyrir og eftir innleiðingu fjölskylduhjúkrunar á
skurðlækningadeild.
Efniviður og aðferðir: 1 úrtaki þessarar lýsandi, framvirku
þverskurðarrannsóknar voru allir sjúkraliðar og hjúkrunarfræðingar í
virku starfi á skurðlækningasviði. Gagna var safnað með netkönnunum
vorið 2009 og haustið 2010. íslensk útgáfa FINC-NA® mælitækisins
var notuð til að skoða viðhorfin. Listinn var sendur samtals 254
hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum fyrir innleiðingu og 246 eftir
innleiðingu. Kruskal-Wallis og Mann-Whitney próf voru notuð til að
skoða mun á milli hópa. Marktæknimörk voru sett við ot s0,05.
Niðurstöður: Almennt voru viðhorf þátttakenda vorið 2009 jákvæð.
Aldur hafði áhrif á viðhorfin á þá vegu að eldri þátttakendur voru
jákvæðari. Þá reyndust viðhorf þátttakenda gagnvart ákveðnum þáttum
fjölskylduhjúkrunar mismunandi eftir lengd starfsreynslu. Ekki var
munur á viðhorfi eftir starfsstéttum. Síðari könnun lýkur í nóvember
2010 og verða niðurstöður hennar bornar saman við þá fyrri.
Ályktanir: Niðurstöður síðari könnunarinnar liggja ekki fyrir og því
ekki unnt að gera nú grein fyrir breytingum sem orðið hafa á viðhorfum
hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða til fjölskylduhjúkrunar. Verður það gert
á veggspjaldinu.
V 55 Vægi þjónandi forystu og starfsánægju. Forprófun á mælitæki
þjónandi forystu á hjúkrunarsviðum sjúkrahúsa á suðvesturhluta
landsins
Erla Björk Sverrisdóttir', Sigrún Gunnarsdóttir2
'Heima er best, 2hjúkrunarfræðideild HÍ
erla@heb.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna þjónandi forystu
(servant leadership) meðal starfsmanna hjúkrunarsviða á fjórum
sjúkrahúsum á Suðvesturlandi og að athuga hvort tengsl væru á
milli þjónandi forystu og starfsánægju. Notað var nýtt mælitæki
og réttmæti þess og áreiðanleiki kannaður. Hugmyndafræðilegur
bakgrunnur rannsóknarinnar er kenning Greenleafs sem fjallar um
árangursrík samskipti og samstarf leiðtoga og starfsfólks. Aðalsérkenni
þjónandi leiðtoga er viljinn til að þjóna, að nota sannfæringarkraft sem
mikilvægasta valdið, hvetja, hrósa og treysta starfsmönnum. Rannsóknir
sýna að árangur þjónandi forystu er aukin starfsánægja og betri
árangur í starfi. Rannsóknum á þjónandi forystu og áhrifum hennar fer
fjölgandi. Nýlegar rannsóknir í hjúkrun sýna að stjómendur sem nota
þjónandi forystu stuðla að bættum árangri starfsmanna og starfsánægju.
Mikilvægt er að auka þekkingu á þjónandi forystu til að benda á leiðir til
að efla starfsfólk og bæta gæði þjónustunnar.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er lýsandi þversniðsrannsókn og
þýðið allir starfsmenn á hjúkrunarsviði fjögurra sjúkrahúsa (n = 300).
Prófuð var íslensk þýðing á nýju hollensku mælitæki, The Servant-
Leadership Inventory. Starfsánægja var mæld og spurt um bakgrunn
varðandi aldur, starfsstað, starfsstétt, starfshlutfall og stjómunarstöðu.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna að íslenska útgáfa mælitækisins var
bæði réttmæt og áreiðanleg. Þjónandi forysta mældist há og hæst meðal
hjúkrunarfræðinga. Meirihluti svarenda er ánægður í starfi, 95,7%,
sem er hærra hlutfall en mælst hefur í sambærilegum rannsóknum
hér á landi um starfsánægju. Fylgni er milli starfsánægju og allra þátta
þjónandi forystu, mest milli starfsánægju og eflingar. Marktæk tengsl
em milli þjónandi forystu og bakgrunns þátttakenda nema tengslin við
starfshlutfali.
Ályktanir: Draga má þá ályktun samkvæmt niðurstöðum
rannsóknarinnar að þjónandi forysta sé fyrir hendi á hjúkrunarsviði
á sjúkrahúsunum fjórum og sé mikilvæg fyrir starfsánægju á þessum
stöðum. Styrkjandi og hvetjandi stjórnunarþættir þjónandi forystu
hafa jákvæð og eflandi áhrif á starfsfólk. Með því að styrkja þjónandi
forystu á heilbrigðisstofnunum má auka starfsánægju og hafa góð áhrif
á árangur í starfi.
V 56 Herminám í heilbrigðisvísindum
Þorsteinn Jónsson
Hjúkrunarfræðideild HI
thj@internet.is
Inngangur: I ljósi færri verknámstækifæra og aukinnar áherslu á
öryggi sjúklinga er í meira mæli litið til hátækni hermináms til að
brúa bilið á milli fræðilegrar þekkingar og verklegrar færni. Tilgangur
rannsóknarinnar var að kanna viðhorf þátttakenda í garð hátækni
hermináms í heilbrigðisvísindum.
Efniviður og aðferðir: Spurningalisti var lagður fyrir þrjá hópa, alls 107
þátttakendur í lok hermináms skólaárið 2009-2010. Það er nemendur á
fjórða námsári í grunnnámi í hjúkrunarfræði (n=85), diplómanemendur
í svæfingahjúkrun (n=9) og nýgræðinga í gjörgæsluhjúkrun (n=13).
Leitað var svara við fjórum rannsóknarspumingum: 1. Hver var
reynsla þátttakenda af hermináminu? 2. Hvernig leið þátttakendum í
hermináminu? 3. Hvert er viðhorf þátttakenda til hermináms? 4. Hvað
lærðu þátttakendur helst af hermináminu?
Niðurstöður: Nær allir þátttakendur voru mjög sammála (77%) eða
sammála (22%) því að reynslan af hermináminu hafi verið góð og flestir
voru sammála að herminámið endurspeglaði raunvemlegar aðstæður.
Þá voru allir (100%) mjög sammála eða sammála því að herminám
sé góð leið til þess að tengja saman fræðilega þekkingu og klínískan
raunveruleika. Meirihluta þátttakenda (65%) fannst herminámið
streituvaldandi. Þá fannst allflestum (99%) mikilvægt að efla herminám
í heilbrigðisvísindum. Þá var meirihluti (97%) mjög sammála eða
sammála því að herminámið hefði aukið öryggi þeirra gagnvart meðferð
mikið veikra sjúklinga.
Ályktanir: Þátttakendur greindu frá auknu öryggi í kjölfar hermináms
sem þeir telja að muni nýtast beint í klínísku starfi. Hátækni herminám er
nýtt kennsluform í heilbrigðisvísindum hér á landi sem reynir á skilning
og fæmi þátttakenda á annan hátt en hefðbundnar kennsluaðferðir.
V 57 Starfsánægja hjúkrunarfræðinga og Ijósmæðra
Anna Ólafía Sigurðardóttir1, Erla Kolbrún Svavarsdóttir2'1
'Kvenna- og bamasviði Landspítala, 2hjúkrunarfræðideild HÍ
annaosig@iandspitali.is
Inngangur: Starfsánægja hjúkrunarfræðinga og ljósmæðra var könnuð
í tengslum við innleiðingu fjölskylduhjúkrunar á kvenna- og barnsviði
á Landspítala haustið 2009. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða
100 LÆKNAblaðið 2011/97