Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 125

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
Inngangur: Fíbrínógen er mikilvægur storkuþáttur sem virðist lækka
fyrr en blóðflögur og aðrir storkuþættir við alvarlegar blæðingar.
Dýrarannsóknir hafa sýnt bætta storknun blóðs þegar lyfið er gefið við
alvarlegar blæðingar. Klínískar rannsóknir eru hins vegar af skornum
skammti. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna árangur af gjöf
fíbrínógenþykknis við alvarlegar blæðingar á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn sem tók til 37 sjúklinga
(meðalaldur 74 ár, bil 23-87, 51% karlar) sem fengu fíbrínógen við
alvarlegum blæðingum (>2000 mL) á Landspítala 2006-2008. Sjúklingar
sem fengu marga skammta af fíbrínógeni eða virkjaðan storkuþátt Vlla
voru ekki teknir með í rannsóknina. Flestir sjúklinganna fengu alvarlega
blæðingu í tengslum við hjarta- (68%) eða kviðarholsaðgerð (13%). Skráð
var tímasetning fíbrínógengjafar og styrkur þess í sermi, blóðhluta- og
vökvagjafir, blæðingarpróf (APTT; PT), blóðflögur og D-dímer; fyrir og
eftir gjöf lyfsins. Notkun annarra storkuhvetjandi lyfja, áhættuþættir
blæðinga, aðrir sjúkdómar og afdrif sjúklinganna voru könnuð.
Niðurstöður: Eftir gjöf fíbrínógenþykknis (miðgildi 2g, bil l-6g)
hækkaði s-fíbrínógen úr l,8g/L í 2,4g/L (p<0,001). Einnig varð marktæk
lækkun á APTT og PT-gildum (p<0,001) en blóðflögufjöldi og D-dímer
héldust óbreytt. Gjöf rauðkornaþykknis minnkaði marktækt á 24 klst.
eftir gjöf fíbrínógens en ekki varð marktæk breyting á gjöfum blóðvatns
eða blóðflagna. Engar aukaverkanir tengdar gjöf lyfsins voru skráðar.
Átta sjúklingar (22%) létust á gjörgæslu, flestir innan 28 daga, en 76%
útskrifuðust af sjúkrahúsi og voru á lífi hálfu ári síðar.
Ályktanir: Fíbrínógengjöf við alvarlegar blæðingar virðist (i) hækka
marktækt styrk fíbrínógens í blóði, (ii) bæta blæðingarpróf (PT og APTT)
þegar það er gefið sem viðbót við hefðbundna meðferð og (iii) gæti
tengst minnkaðri þörf á rauðkornaþykkni.
V 133 Leit að efnum úr íslenskum sjávarhryggleysingjum mcð hemjandi
áhrif á krabbamcinsfrumur
Eydís Einarsdóttir', Helga M. Ögmundsdóttir2, Elín Soffía Ólafsdóttir', Sesselja
Ómarsdóttir1
‘LyQafræðideild, 2rannsóknarstofu í krabbameinsfræðum læknadeild HÍ
sesselo@hi.is
Inngangur: Island er staðsett á einstökum stað í Norður-Atlantshafi og
líffræðilegur fjölbreyhleiki í hafinu í kringum landið hefur nánast ekkert
verið rannsakaður með tilliti til efnainnihalds lífvera. Sérstaða hafsvæðis
Islands er ekki hvað síst vegna kaldra strauma úr Norður-Atlantshafi
auk jarðhitasvæða á hafsbotni sem gefur möguleika á einstöku lífríki.
Markmið verkefnis er að kanna hemjandi áhrif útdrátta og þátta úr
íslenskum sjávarhryggleysingjum á krabbameinsfrumur in vitro.
Efniviður og aðferðir: Eitt hundrað og sextíu útdrættir voru útbúnir
með því að úrhluta frostþurrkaða og mulda sjávarhryggleysingja
með CH,CI2CH3OH (1:1) í sex klst. á hræru. Útdrættirnir voru
svo síaðir og leysar inngufaðir frá. Þeir útdrættir sem sýndu
hemjandi áhrif á brjóstakrabbameinsfrumur (SkBr3) voru þáttaðir
niður í fimm misskautaða þætti. Hemjandi áhrif útdrátta og þátta
á krabbameinsfrumurnar voru prófuð í styrknum 33 pg/mL og
frumulifun voru metin með MTS aðferð eftir 72 klst. Frumur sem voru
meðhöndlaðar með leysi voru notaðar sem neikvætt viðmið og frumur
meðhöndlaðar með etópósíði sem jákvætt viðmið.
Niðurstöður: Tíu útdrættir sýndu áhugaverð hemjandi áhrif (<50% lifun
frumna) og voru þeir þáttaðir í misskautaða þæth og áhrif þeirra á lifun
krabbameinsfrumna könnuð. Tveir þæthr hafa umtalsverð hemjandi
áhrif á krabbameinsfrumurnar en IC50 gildið hefur þó ekki verið
ákvarðað. Unnið er að lífvirknileiddri einangrun og þegar henni er lokið
verða efnabyggingar virkra efnasambanda auðkenndar.
Ályktanir: íslenskir sjávarhryggleysingjar framleiða efnasambönd sem
hafa hemjandi áhrif á krabbameinsfrumur in vitro. Unnið er að því
að greina hvaða efnasambönd þetta eru og gætu þau ef hl vill reynst
áhugaverðir lyfjasprotar.
V 134 Alkalóíðar úr íslenskum litunarjafna, Diphasiastrum alpinum
Elsa Steinunn Halldórsdóttir, Ragnheiður Helga Pálmadóttir, Elín Soffía Ólafsdóttir
Lyfjafræðideild HÍ
esh2@hi.is
Inngangur: Jafnar eru ævaforn hópur gróplanhra sem þekktur er fyrir
að framleiða Iýkópódíum alkalóíða. Sumir þeirra hafa reynst öflugir
hindrar á ensímið asetýlkólínesterasa og gætu því mögulega dregið úr
einkennum Alzheimerssjúkdóms. Litunarjafni (Diphasiastrum alpinum)
er ein af fimm jafnategundum sem vaxa á íslandi. Efnainnihald hans
hefur lítið verið rannsakað til þessa, en einungis hefur ein vísindagrein
verið birt um efnið þar sem fjórum alkalóíðum er lýst: lycopodin,
clavolonin, lycoclavin og des-N-methyl- -obscurin. Markmið þessa
verkefnis var að einangra og byggingarákvarða alkalóíða úr íslenskum
litunarjafna.
Efniviður og aðferðir: Litunarjafna var safnað í Aðalvík á Hornströndum
og efnasambönd einangruð úr extrakti með fasaskiljun í skiltrekt og
í kjölfarið með hefðbundnum súlulskiljuaðferðum (SPE og HPLC).
Við byggingarákvörðun alkalóíðanna var notast við ein- og tvívíða
kjarnsegulgreiningu (NMR).
Niðurstöður: Rannsóknin leiddi til einangrunar á átta alkalóíðum, þar á
meðal lycopodin og clavolonin sem áður hefur verið lýst úr plöntunni.
Þrír alkalóíðanna innihalda tvo asetýlhópa sem ekki hefur verið lýst fyrr.
Lycoclavin og des-N-methyl- -obscurin sem áður hafa verið einangraðir
úr litunarjafna fundust ekki í íslenskum litunarjafna.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að litunarjafni framleiðir nokkra
alkalóíða með nýja byggingaþætti og gefa tilefni til rannsókna
á andkólínesterasavirkni þessara alkalóíða og mögulega frekari
rannsókna á sambandi á milli byggingar og verkunar alkalóíðanna á
ensímið asetýlkólínesterasa.
V 135 Tetrahýdrókannabínól í blóði íslenskra ökumanna á 10 ára
tímabili og hugsanleg áhrif utanaðkomandi þátta
Kristín Magnúsdóttir, Svava Þórðardóttir, Ingibjörg Snorradóttir, Jakob Kristinsson
Rannsóknastofu í lyfja- og eiturefnafræði, læknadeild HÍ
khstmag@hi.is
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna algengi og
blóðstyrk tetrahýdrókannabínóls (THC) í ökumönnum, sem grunaðir
voru um akstur undir áhrifum ólöglegra ávana- og fíkniefna á árunum
2000 tíl 2009 og þættí, sem gætu hafa haft áltrif þar á, eins og til dæmis
styrk THC í kannabisafurðum og fjölda kannabisneytenda.
Efniviður og aðferðir: Skoðaðar voru niðurstöður THC-mælinga í
blóðsýnum ökumanna sem lögregla hafði afskiptí af vegna meints
fíkniefnaaksturs, niðurstöður styrkleikamælinga á kannabisefnum
frá lögreglu og upplýsingar um fjölda kannabisneytenda, sem leituðu
meðferðar á sjúkrahúsinu Vogi.
Niðurstöður: í júní 2006 var umferðarlögum breytt í þá átt að akstur
eftír neyslu ólöglegra ávana- og fíkniefna var bannaður. Á sama tíma
tífaldaðist fjöldi fíkniefnaakstursmála og algengi THC í þeim fór úr
LÆKNAblaðið 2011/97 125