Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 139

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
og fyrir viðhald sortuæxlisfrumna. MITF tilheyrir fjölskyldu basic
Helix-Loop-Helix leucine zipper (bHLHZip) próteina og binst E-box
röðinni CANNTG sem einstvennd eða sem mistvennd með skyldu
próteinunum TFE3, TFEC og TFEB. MITF getur ekki myndað tvennd
með öðrum bHLHZip próteinum svo sem Myc, Max eða USF. Hér lýsum
við greiningu okkar á kristalbyggingu MITF einstvenndarinnar.
Efniviður og aðferðir: MITF próteinið var tjáð í E. coli og kristall
myndaður með tveimur mismunandi DNA-bindiröðum, E-box röðinni
(CATGTG) og M-box röðinni (CACGTG). Einnig var myndaður
kristall án DNA bindiraða. Til að prófa DNA bindigetu mismunandi
stökkbrigða af MITF próteininu var notast við EMSA (electrophoretic
mobility shift assay) aðferðina auk þess sem co-transfection tilraunir
voru notaðar til að meta áhrif á umritun.
Niðurstöður: Bygging MITF er svipuð öðrum bHLHZip próteinum en
er frábrugðin að því leyti að milli HLH og Zip svæðanna er beygja á
helix próteinsins sem ekki sést í skyldum próteinum. Kristallinn sýnir
einnig hvernig próteinið greinir milli E- og M-box raða en amínósýran
Isoleucine 212 virðist greina þar á milli. Hún er einmitt stökkbreytt í
Alanín í MitjMl wh músum en þær hafa mjög áhugaverða svipgerð.
Ályktanir: MITF kristallinn hefur veitt upplýsingar um það hvemig
próteinið greinir á milli tveggja skyldra DNA bindiraða og hefur einnig
útskýrt sérstaka eiginleika Mif/Mí‘v'"' stökkbreytingarinnar. Kristallinn
hefur einnig veitt upplýsingar um sérhæfni tvenndarmyndunar
próteinsins.
V 177 DNA-bindigeta og umritunarvirkni MITF próteinsins er
stjórnað með acetýleringu í litfrumum og sortuæxlum
Alexander Schepsky', Gunnhildur A. Traustadóttir1, Colin R. Goding2, Eiríkur
Steingrímsson1
't.ífefna- og sameindalíffræðistofu læknadeildar og Lífvísindasetri HÍ, 2Ludwig Institute for
Cancer Research, Oxford
alexansc@hi.is
Inngangur: Þroskun, fjölgun og lifun bæði litfrumna og
sortuæxlisfrumna er háð umritunarþættinum MITF (Microphthalmia-
associated transcription factor). MITF stjómar tjáningu gena sem mynda
litarefnið melanín en einnig genum sem stjórna frumuskiptingu og
-fari. f ljós hefur komið að virkni MITF ákveður hvort litfrumur og
sortuæxlisfrumur skipta sér oft eða hvort þær skipta sér sjaldan og eru
um leið ífarandi. Hingað til hefur þó ekki verið ljóst hvernig virkni MITF
er stjómað. Hér sýnum við að stjóma má virkni MITF með acetýleringu
tiltekinna amínósýra.
Efniviður og aðferðir: Til að greina acetýleringu MITF próteinsins
var notast við massagreiningu og mótefnafellingar. Til að skoða áhrif
acetýleringanna var tilteknum amínósýrum stökkbreytt og áhrif á
umritunarvirkni og DNAbindigetu metin með co-transfection og DNA-
bindingar tilraunum. Til að meta hvort stökkbreytt próteinin hafi virkni
sem æxlisgen (oncogene) var framkvæmt svonefnd clonogenic assay í
bæði SKmel28 og NIH3T3 frumum.
Niðurstöður: Niðurstöður okkar sýna að MITF próteinið er acetýlerað
á nokkrum lýsínamínósýrum þegar histónacetýl transferasarnir p300
og CBP eru til staðar og þegar MAP kínasaferlið hefur verið virkjað.
Ein þessara amínósýra, LYS243, virðist skipta meginmáli hvað virkni
varðar en þegar henni er stökkbreytt í arginín eykst umritunarvirkni
próteinsins margfalt og MITF próteinið fær virkni sem æxlisgen.
Ályktanir: Niðurstöður okkar benda til þess að acetýlering á
amínósýrunni Lýsin243 í MITF geti hamlað DNA-bindigetu próteinsins
og þannig slökkt á virkni þess. Þegar þessi breyting getur ekki farið
fram, til dæmis í Lys243Arg stökkbreyttu próteini, er próteinið sí-virkt
og ekki unnt að tempra virkni þess. Hér er því mikilvæg leið fyrir
frumuna að breyta virkni MITF próteinsins sem svar við boðleiðum og
um Ieið hugsanleg skýring á virkni MITF í sortuæxlum.
V 178 Gerð HER-2 yfirtjáandi frumulína úr brjóstkirtli
Sævar Ingþórsson1, Magnús Karl Magnússon1-21, Þórarinn Guðjónssonu
'Rannsóknastofu í stofnfrumufræðum Lífvísindasetri HÍ, :rannsóknastofu í lyfja- og
eiturefnafræði HÍ, Vannsóknastofu í blóðmeinafræði Landspítala
saevaríngthors@gmail. com
Inngangur: Stofnfrumur brjóstkirtilsins eru nauðsynlegar til að
viðhalda greinóttri formgerð hans. Boð um týrósínkínasa viðtaka
(RTK) boðleiðir, þar á meðal Epidermal growth factor receptor (EGFR)
viðtakafjölskylduna, eru mikilvæg fyrir greinótta formgerð ýmissa vefja
og gegna þeir lykilhlutverki í meinmyndun brjóstakrabbameina. EGFR2
(HER-2) viðtakinn er ofurtjáður í um það bil 30% brjóstaæxla og hefur
aukin virkni verið tengd slæmum horfum sjúkdómsins.
Við höfum einangrað og gert ódauðlegar frumur úr brjóstkirtli sem
hafa stofnfrumueiginleika. Frumulínan (D492) getur myndað greinótta
formgerð í þrívíðri ræktun sem líkir eftir því sem sjá má í brjóstkirtlinum
og getur hún því reynst mikilvægt tæki í rannsóknum á uppruna og
framþróun krabbameina í brjóstkirtli.
Nýlegar rannsóknir sýna að Sprouty próteinfjölskyldan hafi
lykilhlutverki að gegna varðandi virkni, meðal annars viðtaka úr EGFR
fjölskyldunni, og geti gegnt hlutverki í framþróun krabbameins.
Efniviður og aðferðir: I verkefninu er ætlunin að koma D492 til að yfirtjá
HER-2 próteinið og sívirkt afbrigði þess með lentiveiruinnskoti. Notast
verður við þrívítt ræktunarlíkan til að kanna áhrif aukinnar HER-2
tjáningar á myndun greinóttrar formgerðar. Frumufjölgun og lifun
verða jafnframt rannsökuð. Samhliða því er áætlað að kanna hlutverk
sprouty próteinanna í boðferlum HER-2 viðtakans, þetta verður meðal
annars gert með niðurslætti á Sprouty 2 í HER-2 yfirtjáandi frumum.
Niðurstöður: Fyrstu niðurstöður sýna aukna tjáningu á HER-2 í D492.
Frumur sýna minnkaða þörf fyrir vaxtarþætti, svo sem EGF, sem
sést á vaxtarkúrfu og Western blettun. Formgerð í þrívíðri ræktun er
ennfremur breytt frá viðmiði.
Ályktanir: Búin hefur verið til frumulína sem yfitjáir HER-2. Frumulínan
sýnir breytta þörf fyrir vaxtarþætti og mun nýtast til rannsókna á HER-2
og sprouty í brjóstkirtli.
V 179 mirRNA og bandvefsumbreyting stofnfrumna í brjóstkirtli
Valgarður Sigurðsson1-2, Bylgja Hilmarsdóttir1-2, Þórarinn Guðjónsson1-2, Magnús
Karl Magnússon1'23
‘Rannsóknastofu í stofnfrumufræðum Lífvísindasetri, Vannsóknastofu í blóðmeinafræði
Landspítala, Vannsóknastofu í lyfja- og eiturefnafræði HÍ
valgardu@hi.is byh1@hi.is
Inngangur: miRNA eru einþátta RNA sameindir sem stjórna tjáningu
eftir umritun. miRNA geta ýmist verið æxlishvatandi eða æxlishamlandi
og er tjáning þeirra oft riðluð í krabbameinum. Meðlimir miRNA-200
fjölskyldunnar (miR-200a,-200b,-200c,-141) eru þekktir fyrir að vera
mikilvægir fyrir viðhald eðlilegra þekju og hamlandi á ífarandi æxlisvöxt
og meinvörpun. Talið er að þessum áhrifum miRNA-200 fjölskyldunnar
sé miðlað með hindrun á bandvefsumbreytingu krabbameinsfrumna
(EMT; þekjufrumur taka upp svipgerð bandvefsfrumna). Tjáning ýmissa
LÆKNAblaðrð 2011/97 139