Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Page 101

HEIÐIN
Áttundi kafli (bls. 67—72). — Drengurinn er farinn að breyta eftir siða-
lærdómi Evelyn: hann þvær á sér hendur, andlit, höfuð og fætur, og hreinsar
neglur sínar með þjölinni, sem hún hefur gefið honum. Hann lætur ekki aftra
sér frá því, þrátt fyrir háðsleg ummæli föður hans og ömmu um þetta athæfi.
Því að með heimsókn sinni til ferðamannanna hefur hann „öðlast nýan mæli-
kvarða á gildi hlutanna41. Honum verður ljóst, að það nái engri átt „að slíta
sér út á því að heya fyrir sauðkindur og hirða þær, en lifa sjálfur á úldnu trosi
og vatnsgraut“. Hann fær viðbjóð á því að ganga með óhreinar neglur, finnst
það smánarlegt að borða matinn sinn með hnífnum. (68) Hann rannsakar
rúm sitt og finnur þar „þó töluvert af lús“: „Hann byrjaði að drepa, og amma
hans byrjaði að nöldra, en hann hélt áfram og drap og drap, en skifti sér ekkert
af því, þótt kerlíngin nöldraði og nöldraði.“ Þegar hann þvær á sér fæturna í
fyrsta sinn, þá skeður það „í anda fullkomnunarinnar“ (69). En beztur og
fullkomnastur er hann það kvöld, sem hann er búinn að þvo sér um allan
skrokkinn; þá sofnar hann „með hinni hamíngjusömu vitund batnandi
manns“ (68).
Með kunningsskap sínum við Ameríkustúlkuna finnst drengnum, að hann
sé kominn á svipað stig og Una. Una er að vísu prestsdóttir og faðir hennar
„bæði mikill og góður maður“, en hann er „þó ekki með yfirnáttúrlega gull-
tönn í munninum eins og faðir Ameríkustúlkunnar“ (71).
Níundi kafli (bls. 72—97). — Snædal yngri kemur með bréf og símskeyti
að Sumarheiði og biður bónda að fara með þetta fyrir sig til prestssetursins.
Bóndinn neitar að fara, vegna annríkis, en heldur áfram „að rausa á sinn hálf-
þumbaralega, hálfillgjarna hátt“ (74). Þá snýr Snædal sér að Gvendi litla og
biður hann að fara fyrir tíu krónur, og drengurinn flýtir sér að taka þessu
boði, þvert ofan í vilja föður síns. Bóndinn fer líka að ávíta hann, en þá grípur
Snædal fram í: „Ef þú ekki stoppar skal ég berja hausinn þinn af, sérðu •—>.
And if you, old fool, are not going to shut up, sérðu, gamli, vitlausi, sérðu, I’ll
knock your head off, and burn up your hut, brenna, sérðu?“ Andspænis þess-
ari reiði linast bóndinn allur upp og segist ekki hafa „ætlað sér að styggja
neinn“ (75), o. s. frv.
Drengurinn leggur af stað snemma um morguninn daginn eftir. Honum
finnst stórmerkilegt að fá að fara með símskeyti. En hugmyndir hans um sím-
sendingar eru mjög í þoku. Hann sér í huga sínum, hvernig hann skilar skeyt-
inu í hendur Unu og segir henni að lakka það vel, áður en það er bundið við
símann. En þessa síðastnefndu athöfn mun faðir hennar sjálfur framkvæma
291