Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Blaðsíða 137

VÍSUR OG VÍSNASÖFNUN
Pilturinn eða stúlkan, sem sér
kvæði eSa stöku granna síns komna á
bók, kann aS hugsa sem svo, aS þaS
sé þá ekki feluefni né hneisa aS velta
fyrir sér vísuhelmingi eSa stíla sögu
og heyrir þá kannske metiS hvaS vel
hafi tekizt eSa miSur, og hver veit í
hvaSa jarSveg slíkt tal kynni aS falla.
Gott þótti Einari Benediktssyni þar
„sem æskan dæmdi hve vísa var gerS
og fleygSi fram fyrstu stöku“, og
var hann þó ekki haldinn einn af þeim,
sem sætti sig viS hálfverk eSa taldi
íslenzka IjóSalesendur hæfa fyrir smá-
skildinga eina.
ViS íslendingar erum menn hleypi-
gjarnir. ViS þurfum þó ekki aS skáka
í því hróksvaldi, aS þaS sé allt gott
og þjóSinni hæfilegt, sem giniS er viS
af erlendum stefnum og háttum, víst
er aSeins aS þaS er ekki banvænt, sem
aliS hefur þjóSerniS og greindina aS
þessu, þótt annaS kunni aS vera enn
betra, sem ósannaS er.
A grundvelli þeirrar reynslu, aS
skáldum, t. d. Matthíasi Jochumssyni,
Einari Benediktssyni og Stephani G.,
svo nokkrir séu nefndir, tókst aS setja
fram nýtilegar hugsanir þótt haldiS
væri rími, og því stundum dýru, væri
þaS freistandi aS ganga um garSa hjá
þeim, sem yrkja sér til hugarhægSar,
hafa eyraS og tilhneiginguna, og birta
meira af því, sem slíkum mönnum er
tamast; þangaS var þó þess aS leita,
sem lengst hefur fleytt þjóSinni fram
frá málleysi til menningar. Þetta er
ekki aS brugga nýjum stefnum bana-
ráS. Enn niun eins og á dögum Gama-
liels öllum mönnum ókleift reynast aS
krossfesta eSa fangelsa svo aS haldi
komi þaS, sem af góSum toga er
spunniS. ÞaS eina, sem unnt er aS
gera í flaumi tímans, er aS naglfesta
svo á bökkum hans fenginn menning-
ararf, aS elgurinn skoli engu burt,
sem hald er í.
Mér virSist þaS stundum álitamál
livort ekki sé meiri fengur í lítilli
stöku alþýSumanns, þótt lítiS láti hún
yfir sér, en fagurfræSilegu víravirki
einhvers mannfælins háskólaborgara.
ÞaS er löngum ekki nema eins og
krydd á þeirra borS ætlaS, sem þegar
ganga meS ístru, en vísan ræSir gjarn-
ast uin þaS, sem fjöldann varSar, er
gripin úr sjálfum grunni almenns lífs.
ÞaS er gleSilegt aS viS íslendingar
eigum nú og fáum upp enn rit, sem
aSrir telja sig græSa á auS eSa menn-
ingu aS þýSa og færa sínum eigin
þjóSum. Þá menn ber aS virSa og
þeim aS þakka, sem færir eru um slíka
landkynningu.
Hitt er þó engu minna virSi ef inn-
anlands mætti hefjast aukin landkynn-
ing og landvörn meS söfnun og
geymslu ljóSa og lauss máls, einkum
ljóSa hagyrSinganna, sem missa út úr
sér velgerSan vísubotn og gaufa svo
viS aS yrkja framan viS hann, hvern-
ig sem þá tekst, því þeir hafa öruggari
samkennd meS heildinni, sem þeir eru
óaSgreindur hluti af, heldur en flestir
327