Skírnir - 01.01.1967, Blaðsíða 87

Skírnir
Björnstjerne Björnson og Norðurlönd
85
ég segi mig úr samfélagi liatursins.“ Nú glataði Björnson síð-
ustu leifum af fylgi í Danmörltu. Allir fornvinir hans réðust
gegn honum með fúkyrðum; hann var hrakinn með smán
úr ritstjóm tímaritsins For Idé og Virkelighed, og einn af
nánum vinum hans skrifaði í flugriti, að enginn danskur
maður né kona gæti boðið Björnstjerne Björnson velkominn
á heimili sitt. Það var litið á hann sem fjandmann Danmerk-
ur. Norskir lýðskólavinir hans tóku sömu afstöðu, og Henrik
Ibsen orti í háði í Stefnumið Norðurlanda (Nordens Signaler):
Der er Omslag í Vente. Klem paa med Talerne,
Vejrhanen paa Flojen har forandret Signalerne.
(Rok er í aðsigi, ræðurnar herðið þið,
vindhani á burst hefur breytt um stefnumið).
Fyrir Björnson hófst nú einhver mesti hildarleikur, sem hann
hafði háð, og að þessu sinni stóð hann æði-berskjaldaður.
Þegar hann réðst á Prússana 25 árum síðar fyrir meðferð
þeirra á danska minnihlutanum, minntist hann þessarar
deilu: „Ég vil helzt þegja um það, sem ég og fólk mitt varð
að þola undir árásum nálega allra skandínavískra hlaða.“
Á næstu árum lenti hann í æ svæsnari andstöðu við Svía.
Þar var um ríkjasambandið að ræða. Viðhorf Björnsons til
Svíþjóðar var flókið, af því að hann var mikill aðdáandi bæði
lands og þjóðar og sögu þess samtímis því, sem hann hlaut
að lenda í harðari deilum við Svía en nokkurn tíma annars.
Hið mikla þjóðernislega hlutverk hans heima fyrir neyddi
hann til að rísa gegn Svíþjóð, og það leikur ekki vafi á, að
þessi spennta afstaða stækkaði hann persónulega. Sjálfur taldi
hann, að hann hefði aldrei talað eða ritað neitt af hatri um
Svíþjóð eða sænsku þjóðina; hann átti til allrar hamingju
gott með að gleyma. Það verður að viðurkenna, að svæsnasta
árás hans á Svíana var gerð í sjálfsvörn. I rauninni hafði
hann hugsað sér, að Sviþjóð færi með forystuhlutverk í
skandínavísku rikjasambandi, og hann var lengi konungssinni,
því að hann áleit, að sænska konungdæmið hefði mesta mögu-
lcika til að sameina löndin þrjú. En þegar hann komst að