Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Page 99

Á d r e p u r
TMM 2012 · 4 99
Sverrir Kristjánsson og Jóhannes úr Kötlum hafi ekki þorað að segja hug sinn
opinberlega um Ráðstjórnarríkin og ‚framkvæmd kommúnismans‘ af ótta við að
styggja gamla vini sína.
Hér er um slík mál að ræða sem mjög örðugt er að festa hendur á, veltur á túlk-
un og skilningi og getur hæglega staðið orð gegn orði. Vissulega gat verið átakan-
legt að standa með upplifun sína frammi fyrir öldruðum, einlægum, góðfúsum og
ósérhlífnum baráttumönnum sem seint vildu trúa að þeir hefðu látið blekkjast.
Þessu hafa þeir Sverrir og Jóhannes sjálfsagt lent í.
Þetta eru samt undarlegar alhæfingar hjá heimildamönnum Hannesar. Jóhann-
es var ekki hræddari við þetta en svo að hann hélt ræðu um vonbrigði sín á þingi
Sósíalistaflokksins árið 1957 og fór að sjálfsögðu fyrir brjóstið á sumum. Allir sem
umgengust Sverri könnuðust við kaldhæðni hans í garð Sovétríkjanna þegar sá
gállinn var á honum.
Það er á hinn bóginn undarlegt fyrirbæri, sem stundum verður vart við hjá
sumum hægri sinnuðum kunningjum manns, að því er líkast sem lokist fyrir
þann snefil af skopskyni sem þeir þó hafa, þegar gasprað er um pólitísk efni í
hálfkæringi. Það liggur við að maður sé farinn að forðast að gera að gamni sínu í
návist þeirra því aldrei er að vita nema þeir hlaupi með það einsog fúlustu alvöru í
næsta morgunblað eða hólmstein.
Margir hinna gömlu sósíalista gátu verið mikil ólíkindatól í orðavali og gert
óspart grín að sjálfum sér og öðrum, þóttust stundum vera stalínistar og tileink-
uðu sér jafnvel frasa úr Morgunblaðinu. Sverrir og Jóhannes voru þeirra á meðal.
Ég skal játa að það tók mig sjálfan smátíma í fyrstu að komast inn í þennan kald-
rana lega gálgahúmor, svo kannski þarf ekki að undrast þótt sumir helteknir
hægrimenn hafi aldrei náð því.