Blik - 01.06.1980, Blaðsíða 36

unnu að þúfnasléttun fram að
jólum eftir því sem tíð leyfði.
Bændur stækka tún sín og hlaða
varnargarða, — grjótgarða.“ — Og
svo næsta ár (1895):
„Túnin voru slegin tvívegis i
sumar, sem er sjaldgæft. Kartöflur
og rófur spruttu ágætlega. Margir
fengu 20 tunna uppskeru og allt að
60 tunnur af kartöflum og
rófum.... Garðávöxtur er hér orð-
inn aðalbjargræði margra, þegar
sjórinn bregst. Hér er ríkjandi
sífelldur áburðarskortur sökum
aflaskorts. Kúm og öðrum naut-
gripum fjölgar. Sauðfé fækkar.“
(Ef við lítum á búpeningsskrána hér
á bls. 79, verður tæpast séð, að
þessi fullyrðing standist).
Og 1897 skrifar Sigurður: „Tún
eru nú slétt hjá flestum bændum,
og þess vegna tekur slátturinn
styttri tíma en fyrr. Það sem bjargar
nú afkomu Eyjafólks, eru þeir pen-
ingar, sem það vinnur sér inn á
Austfjörðum hvert sumar og svo
garðræktin hér í Eyjum...“
Og 1903 skrifar hann: „Hver
bóndi má bæta við tún sitt tveim
dagsláttum og hafa margir notfært
sér þá kosti. Nú eru í Eyjum 50 tún
talsins...“
Þessi tala vekur dálitla eftirtekt.
Frá fornu fari voru 48 tún í Eyjum
eða jafnmörg jörðunum. Fertug-
ustu og níundu jörðinni fylgdi
ekkert tún, Yztakletti. Þrem árum
eftir aldamótin hafa sem sé tveir
„þurrabúðarmenn“ lokið við að
rækta sér tún. Ef til vill er annar
þeirra sýslumaðurinn?
Alls unnu Eyjamenn 4101 dags-
verk að túnasléttun, nýrækt, safn-
gryfju- og garðahleðslu þau 21 ár,
sem Framfarafélagið var við lýði.
Þó fengust ekki allir bændur í
Eyjum til þes að vera með í þessum
samtökum. — íhuga ber, að jarð-
yrkjutækin þá voru ekki á marga
fiska, ef þau eru borin saman við
jarðyrkju- og garðyrkjutækin
okkar nú á dögum. Stungupállinn
var enn til og járnrekan var að ryðja
sér til rúms og undanristuspaðinn.
Járnkarlinn var gamalt tæki í hönd-
um grjótruðningsmanna.
Alla tíð höfðu Eyjamenn verið í
vandræðum með flutninga um
Heimaey.
Þó að þeir vissu vel af reynslunni,
hve fiskslóg t.d. var kjarnmikill
áburður á tún og í garða, voru þeir í
vandræðum með að flytja það.
Engir voru vegirnir um Heimaey og
engin flutningatækin nema þá hest-
urinn. Burðarskrínan var í rauninni
eina tækið, sem almenningur
þekkti. Öll heimilin notuðust við
hana, þegar sækja þurfti nauðsynj-
ar í verzlunina. Sumir freistuðust
einnig til að notast við hana í
smáum stíl til þess að bera í henni
slóg í garða, en auðvitað gat sú
notkun aldrei átt sér stað nema í
mjög smáum mæli.
Víst höfðu bændur hesta á
Heimaey og riðu þeim milli bæja
og fluttu stundum á þeim verzlunar-
vöru heim til sín, þegar svo bar
34
BLIK