Andvari - 01.03.1968, Page 58

56
HARALDUR ÓLAFSSON
ANDVARI
þess, að fóllcið hafi í fullu tré viS hana, ef í þaS fer. Sýnir þessi leikur greinilega,
hvern hug menn bera til hennar. ÞaS er óttinn viS hana, sem mestu ræSur. Hún
er hötuS, en menn verSa aS koma sér vel viS hana, — og gangi þaS ekki, verSur
töfrarnaSurinn aS kunna ráS til aS knýja hana til aS fara aS vilja fólksins. Margs
konar leilcir aSrir eru stundaSir, en þeir virSast flestir einungis lýsa gleSinni yfir
nægum mat og vellíSan. Þessi hátíSahöld Eskimóa eru enn ekki nægilega rann-
sökuS, en höfuShlutverk þeirra virSist einfaldlega vera ánægjan meS veiSarnar
og svo þaS, aS þeir, sem haldiS hafa hópinn aS vetrinum um nokkurra ára bil,
hittast nú aftur og búa sig í sameiningu undir veturinn. HátíSir þessar eru ákaf-
lega frjálslegar, aS því er virSist, og þær verSa ekki beinlínis trúarlegar, nerna ef
vera skyldi meSferSin á Sednu. Hefur sá leikur lifaS til skamms tíma, og meira aS
segja á Vestur-Grænlandi eru ýmsar leifar hans enn viS lýSi og hafa blandazt
leikjum af dönskum uppruna.
5.
Ótal reglur eru viShafSar, þegar komiS er meS sel eSa hreindýr í hús. Konur
verSa aS hætta saumum þegar í staS (er hér átt viS viSgerSir á fötum). AstæSan
er sú, aS konurnar eiga aS einbeita sér aS því aS flá dýriS og verka skinn þess.
Önnur undarleg regla er sú, aS enginn má greiSa hár sitt né þvo sér fyrr en
lokiS er viS aS flá dýriS og ganga frá kjötinu, annaShvort byrjaS aS sjóSa þaS
eSa koma því í geymslu úti viS. Raunar hafa MiS-Eskimóar aldrei haft orS fyrir
aS þvo sér meira en góSu hófi gegnir. Segist Knud Rasmussen aldrei hafa kynnzt
þvílíkum sóSaskap og viSgekkst meSal Netsilik-Eskimóa, og hefSi hann þó margt
séS á ferSum sínum. Segir hann, aS þeir geymi kjötiS í hrúgum á gólfinu, þaSan
sé því stungiS beint í pottinn, og síSan éta allir af sama fati, rífa og slíta í sig
fæSuna, og skipti þá engu rnáli, hvort smáóhreinindi fylgja meS. Yfir öllu var
þylclct lag af grút, og var hár þeirra allt niSurklesst af óhreinindum. Þá sagSi
hann, aS sér hefSi þó mest ofboSiS, er kona nokkur, sem var aS skera kjöt upp
úr pottinum fyrir gesti og heimamenn, þreif rassinn á krakka meS sama hnífnum
og hún skar meS kjöt og lét ógert svo mikiS sem aS þurrka af hnífnum á milli.
BanniS viS þvottum er lítt skiljanlegt, en á hinn bóginn ekki nema eSlilegt,
þó aS látiS sé ganga fyrir öllu aS verka selinn, sem lcorniS er meS í hús, —
veiSin er stopul aS vetrinum, og því eSlilegt, aS allt sé látiS sitja á hakanum,
þegar ganga þarf frá kjöti veiSidýrsins. Sums staSar mátti eklci koma meS sel
í hús fyrr en daginn eftir aS hann var veiddur. Rasmussen segir frá þessu þannig:
„Sjávardýrum er skipt í hættuleg dýr, sem fara verSur aS meS varúS, og óskaSleg
dýr, sem eru drepin og þau etin án nokkurra hindrana. Hættulegu dýrin eru