Eimreiðin - 01.10.1923, Blaðsíða 14

270
VILHJALMUR MORRIS
eimreiðin
smáfeld eða stórfeld og hvort heldur menn fá lof eða last
fyrir . . . reka þá iðn eins og samviskan segir til. Það er að
vera drottins samverkamaður«.
Morris stofnaði brátt viðskiftahús (firm) í Lundúnum ásamt
nokkrum félögum; hét sölufabrikan: »Morris, Marshall, Faulk-
ner & Co«. Því næst flutti hann sjálfur út í forstaðinn Upton
og bjó um tíma í fögru húsi er nefndist: »Rauða húsið«.
Keypti hann það og bjó þar harla vel um sig. En 5 áruni
síðar kreptu ýmsar raunir svo að — þ. á. m. þung lega í
gigtveiki — að hann neyddist til að selja húsið og flytja inn
í borgina aftur. Bjó hann síðan allmörg ár í Queen’s Square,
Bloomsbury, og flutti þangað helstu vinnustofu sína. En mjög
leiddist honum innikreppan í kolalofti og þrengslum Lundúna-
borgar. Og 1861 flutti hann aftur bygð sína og keypti sér
hús vestur í forstaðnum Hammersmith og nefndi húsið Kelm-
scotthús, í höfuðið á sumarverubúgarði, fornum og fögrum,
sem einnig lá við Temsá, en 130 ensk. mílum ofar, og ekki
langt frá Oxford. Þar dvaldi hann með konu sinni og börn-
um lengri eða styttri tíma af sumrinu þegar hann gat frá 1871
til æfiloka 1896. Þótti M. þar eins fagurt um að litast og
heim að horfa, eins og Gunnari þótti heim til hlíðar sinnar.
Fabrikuna flutti hann ekki, heldur færði hana út, eða parta
af henni, á aðra staði. Kringum 1870 og eftir það var hagur
M. erfiður, því að svo lengi var þjóðin að átta sig á varningi
fabriku hans; lá við sjálft að hið mikla fyrirtæki riði höfund-
inum slig. Þeir félagar fylgdu og ávalt föstum og göfugum
sölureglum, höfðu alt og seldu með ákveðnu verði og þó lágu,
fyrirlitu alt gum og skrum í blöðum eða auglýsingum og
vönduðu hverja tegund, er til sals var, með ströngustu sam-
viskusemi. En smátt og smátt fór þjóðin að ranka við sér,
en salan að batna, og að lokum bar sig alt vel. Og þótt nýr
og nýr kostnaður krepti að við hinar mörgu langferðir Morr-
isar, og þó einkum eftir það að hann gekk í lið með Sósíal-
istum, mátti hann þó auðmaður heita, er æfi hans lauk.
Svo menn enn betur skylji listahugsjón Morrisar, leyfi eg
mér, áður en eg skil við það mál, að tilfæra lítinn kafla úr
einu bréfi hans. Þar segir hann um húsbúnað og þessháttar: