Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Side 40

32
1742 til 1792. Segir Hálfdan Einarsson í »Sciagraphiu« sinni,
að sjera Guðmundur hafi snúið allri 4. Esrabók á íslenskt
mál eftir latneskri þýðingu Sebastians Castellio (1515—63).')
Er íslenskt handrit af bókinni til í safni Árna Magnússonar
nr. 693 Skrifað um 1700. —
Gamli latneski texti 4. Esrabókar er 16 kapítular. En í
austurlensku þýðingarnar vantar 2 fyrstu og 2 síðustu kapí-
tulana, og kemur fræðimönnum alment saman um, að þessir
nefndu 4 kapítular sjeu seinni viðaukar kristilegs uppruna.
Upprunalega ritið eru þá kap. 3.—14., þ. e. alls 12 kap. Er
það nefnt 4ða Esrabók, til aðgreiningar frá tveim fyrstu kap.
latneska texta opinberunarritsins, sem nefnd er 2. Esrab.,
tveim síðustu kap. latneska textans, sem nefnd er 5. Esrab.,
og »apokryfu« riti grísku, sem nánast er umritun Esrabókar
gamla testamentisins með nokkrum viðaukum og nefnt er
3. Esrabók; en Esrabók gamla testamenlisins er talin fyrst
í röðinni.
Bókin er háalvarlegt rit, sem heldur fram skoðunum rabbí
Shammaí og skóla hans. Er aðalviðfangsefni höfundar spurn-
ingin um, hvernig það hafi getað átt sjer stað, að heiðingjar
skyldu eyða Jerúsalemsborg; hvort droltinn hafi útskúfað
þjóð sinni. — Ut frá þessum alvarlegu spurningum kemst
höfundur inn á vandamál trúarinnar um uppruna syndar-
innar og hvaðan bölið í heiminum stafi, og kemst að þeirri
niðurstöðu, að úrlausn fáist ekki; vegir drottins sjeu órekj-
andi. Svo sorgleg finst höfundi þessi niðurstaða, að betra
myndi fyrir manninn að hafa aldrei fæðst, en að lifa þannig
í synd og eymd og vita ekki hvers vegna svo sje. Eina
huggunin sje, að endirinn komi og sje í nánd. Eftir endalok
þessa heims, þessarar aldar, með synd og sorg og eymd,
komi ný öld, heimur rjeltlætis og hjálpræðis. t*ar fáist ráðn-
ing á öllum vandamálum lífsins, og þar muni koma i Ijós,
að þrátt fyrir alt og alt hafi öll handleiðsla guðs á ísrael
verið einber kærleikur. — En nýtt vandamál rís upp í huga
höfundar, þegar hann leggur fyrir sig spurninguna um, hver
muni hæfur til að fá lilutdeild í sælu hins nýja heims,
hinnar komandi aldar. Uví að eina svarið, sem hann þekkir,
er að lögmálshlýðnin sje skilj'rði fyrir þvi, að rjettlátum muni
arfleifðin hlotnast. En nú er það sorglegur sannleikur, að
1) »irao integrum Esdræ librum quartum, versionem Seb. Castalionis
fecutus, in Linguam patriam nuperrime convertit« (bls. 214 í »Sciagr«).