Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Síða 89

81
sem himininn væri hærri en jörðin, svo miklu hærri væru
vegir guðs og hugsanir vegum og hugsunum mannanna.1)
Iíemur þessi sannfæring einkum skýrt fram í mörgum um-
mælum 4. Esrabókar.2 3)
Tvískifting mannsins í sál og likama var vanalegust á þessu
tímabili. Líkaminn var neðan að, af jörðunni, en sálin
ofan að, frá guði. Var það trú sumra Gyðinga, þeirra er
orðið höfðu fyrir griskum áhrifum, að sálir allra manna
væri til frá eilífð og hefðu verið skapaðar afguði fyrir grund-
völlun heimsins. Er sú skoðun á fortilveru mannssálnanna
frá Plató runnin og kemur hún fram i 2. Enoksbók.8) Er
þar kent, að sál mannsins hafi upphaflega verið sköpuð góð;
manninum hafi verið gefið viljafrelsi og þekking á mismun
góðs og ills; honum hafi verið gefin vilneskja um vegina
tvo, veg ljóss og myrkurs, en sjálfur siðan látinn ráða ör-
lögum sínum; en við holdgun sálarinnar hafi val vilja manns-
ins hneigst i vonda slefnu og dauðinn svo orðið aíleiðing
syndarinnar. Segir bókin svo frá sköpun mannsins, eðli hans
og andlegu ásigkomulagi:
»30 8 Og það varð kvöld, og það varð morgunn, — hinn
sjölti dagur.
A sjötta deginum skipaði eg speki minni að skapa mann
af sjö hlutum: í fyrsta lagi holdið af jörðunni, í öðru lagi
blóðið af dögginni, í þriðja lagi augun af sólunni, í fjórða
lagi beinin af steini, í fimta lagi skynsemina af hraða engl-
anna og af skýi, í sjötta lagi æðar og hár af grasi jarðar og
í sjöunda lagi sálina af andardrætti mínum og vindinum.
* Og jeg gaf honum sjö náttúrur: Holdinu heyrn, augun-
um sjón, sálinni ilman, æðunum þreyfiskyn, blóðinu smekk,
beinunum þolni og skynseminni sælleika (þ. e. gleði).
10 Jeg komst vel að orði með því að segja að jeg skapaði
manninn af ósýnilegri og sýnilegri náttúru og hvorltveggja
eðlis er dauði hans, líf og ímynd. . . . 11 Og jeg setti hann á
jörðina, annan engil, hávirðulegan, mikinn og dýrðlegan.
12 Og jeg skipaði hann sem stjórnanda til að ríkja á jörð-
unni og lil þess að eiga speki mína, og það var enginn lík-
ur honum á jörðu af öllu því, sem til var og jeg hafði skapað.
13 Og jeg gaf honum nafn, sett saman af fjórum hlutum:
1) Sbr. Jes. 55, 8.
2) T. d. 4, 11.; 4, 22. n. o. v.
3) 23, 4. n.
11