Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Side 101

93
irnar í musterinu, musterisþjónustan, eðlilega fremur litla
þýðingu, þar eð þær voru bundnar við Jerúsalem. En að
breyting hafi verið orðin i þessum efnum meðal Gyðinga
heima fyrir, sjest best af þvi, að beimagyðingdómurinn varð
ekki fyrir verulega tilfinnanlegu áfalli og gat haldist áfram,
þótt musterið væri eyðilagt árið 70 e. Jír. b.
Aðaláherslan var alment lögð á helgisiðalögmálið. Síðgyð-
ingdómurinn lagði yfirleitt æ meiri rækt við smávægi-
legustu helgisiðareglur, þvotta og hreinsanir, og menn forð-
uðust það mest af öllu að saurgast fyrir brot á nokkrum
slíkum fyrirmælum. Þetta hafði sem vænta mátti hin óheppi-
leguslu áhrif á siðgæði manna. Var þetta gagnstætt anda-
stefnu spámannanna. Fyrir þeim hafði aðalatriðið verið að
forðast synd, en gera rjett, ástunda kærleika og framganga
í lítillæti fyrir guði.1)
En hjer kemur fram hve skyld opinberunarritin eru stefnu
spámannanna. Þvi að rit þessi anda siðferðilegri alvöru og
hafa margar fagrar áminningar og leiðbeiningar, er sýna að
áhuginn fyrir þvi, sem verulegt er í siðgæði manna var enn
lifandi meðal andlegustu og bestu manna þjóðarinnar. Standa
erfðaskrárnar fremstar meðal opinberunarritanna í þessu
tilliti og má í þeim lesa mörg fögur ummæli, er bera vott
um þroskaðan siðgæðisanda.
Eftirtektaverðust og stórmerkileg er kenning erfðaskránna
um fyrirgefninguna. Er þar um mikilsverða þróun að ræða
samanborið við göfugustu hugmyndir gamla testamentisins
um þau efni. Eru þau ummæli talin háleitust allra ummæla
um fyrirgefningu, er til sjeu i öllum fornbókmentunum á
undan prjedikun Iírists. Ummælin eru i Erfðaskrá Gads og
eru á þessa leið:
»ö 3 Elskið hver annan af hjarta; og ef maður syndgar
gegn þjer, þá mæl friðsamlega við hann og engin flærð sje í
sálu þinni; og ef hann iðrast og játar yfirsjón sína, þá fyrir-
gef honum.
4 En ef hann neilar þvi, skalt þú samt ckki reiðast hon-
um, þvi að annars fær hann eitrið frá þjer og fer að
sverja og þannig syndgar þú tvöfalt. 6 Og þótt hann neiti
þvi, ef hann blygðast sin samt þegar hann er ávitaður, þá
hættu að ávita hann. Þvi að sá, sem neitar, getur iðrast,
svo að hann geri þjer ekki framar rangt til, já, meira að
1) Sbr. Hós. 6, 6.; Míka 6, 8.