Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Page 111

103
2 En ef einhver eykur Ijós sitt frammi fyrir augliti drottins,
en dæmir ekki rjett, þá mun drottinn ekki auka fjársjóðu
hans i ríki hins hæsta,
3 Þegar drottinn krefst brauðs, ljósa eða kjöts, eða ein-
hverrar annarar fórnar, þá er það ekkert. En drotlinn krefst
hreinna hjartna, og með öllu þessu prófast aðeins hjarta
mannsinscí.
Og í 4. bók Síbylluspánna stendur:
.»Þeir munu hafna öllum musterum og ölturum, þegar
þeir sjá þau, sem eru fánýtar byggingar úr skynlausum
steinum, stöðugt saurgaðar með blóði lifandi skepna og fórn-
um af ferfættum dýrum. En þeir munu líta á hina miklu
dýrð hins eina guðs®.1)
Þar á móti er sú skoðun uppi, að verðleikar rjettlátra og
þjáningar geti orðið öðrum til góðs, og dánir menn rjettlátir
geli beðið öðrum miskunnar hjá guði. Hugðu menn að guð-
rækni einstakra manna, verðleikar forfeðra og vina, gæti
orðið öðrum til gagns eða afplánað misgerðir þeirra. Þannig
er í 2. Barúksbók sagt frá því, að Jeremía og vinir hans
hafi orðið að fara burt úr Jerúsalemsborg á undan ej'ðingu
borgarinnar, til þess að hægt væri að eyða borgina. Því að
breytni þeirra hafi verið sem sterk stoð og bænir þeirra
sem verndarmúr f}rrir borgina.2) Einkum hugðu menn þó
að þjáningar og dauði rjettlátra yrði reiknað öðrum til »
verðleika.
4. Örvœnting.
Þeir menn, sem ekki gátu aðhylst neinar af hinum áður-
nefndu skoðunum, sem hvorki treystu miskunnsemi guðs,
eigin verðleikum, nje verðleikum eða þjáningum rjettlátra,
fundu sárt og með skelfmgu til ofurvalds syndarinnar og
sektar þeirrar og hegningar guðs, er menn með yfírsjónum
sínum leiddu yfir sig. Hvergi kemur meðvitundin um synd-
ina og sekt hennar og skaðsemi átakanlegar fram en í 4.
Esrabók. Eftir að höfundur hefir látið í Ijós sorg sína yfir
þvi, hve syndin sje almenn og neitað þeim möguleika, að
rjettlátir menn geti tekið málstað óguðlegra á dómsdegi og
megi biðja þeim líknar hjá guði,3) getur hann aðeins kvartað
1) 27.-30. v.
2) 2, 1. n.
3) Sbr. bls. 83.