Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1920, Blaðsíða 163
Priðji kafli.
Grildi oplnl>eru.iiarritaiiiia.
§ 18. Opinberunarritin og uppliaf kristindómsins.
1. Opinberanarrilin og andlegi jarðvegurinn, sem kristindóm-
urinn er vaxinn upp úr.
Annarstaðar frá þekkja menn þrjá flokka eða stefnur innan
gyðingdómsins, er mótuðu andlegt líf Gyðingaþjóðarinnar á
þessu tímabili. Það eru stefnur Farísea- og Saddúkeaflokksins
og Esseanna.
Andleg einkenni Faríseanna var bókstafsbundna lögmáls-
blýðnin. Alt var hjá þcim miðað við bókstaf lögmálsins og
erfikenningu feðranna. Þar var að þeirra skoðun æðsta úr-
skurðarvaldið, sem engum leyfðist að víkja frá, jafnvel ekki
i smávægilegustu atriðum. Lögmálsþekkingin var því talin
æðsta speki og álitið, að enginn sá, er fáfróður væri i lög-
málinu, gæti verið guðbræddur og trúaður rnaður.
Saddúkeastefnan var næsta ólík Faríseahugsunarhæltinum.
Saddúkear voru heimshyggjumenn, sem ekki vildu viðurkenna
neinar nýjar skoðanir eða skýringar um trúarefni. Þeir höfn-
uðu því allri erfikenningu og neituðu að aðhyllast aðrar
skoðanir en þær, er kendar væru i hinu skrifaða lögmáli.
Voru yíirleitt áhugalitlir i trúarefnum og efunarmenn, sem
Ijetu sjer annara um veraldleg völd en andlega forystu.
Essear voru sjertrúarflokkur, strangir og siðavandir. Að-
hyltust þéir strangt hvíldardagshald, hjeldu fram meinlæta-
skoðunum og voru nokkurskonar munkaregla. —
Ólík þessum stefnum er hreyfing sú, sem opinberunarritin
lýsa fyrir oss. Er þar um nýja hreyfingu að ræða, að vísu
ekki fastmótaða, því að ólikum skoðunum er oft blandað
saman, eins og áður hefir verið minst á, og það jafnvel ísama
ritinu. En í ritum þessum ber svo mikið á ákveðnum áhúga-
mólum, ákveðrmm trúarlegum og siðferðilegum viðfangsefn-
um, að rjettinælt má teljast að tala um sjerstaka stefnu, er