Búnaðarrit - 01.01.1911, Side 335
BÚNAÐARRIT.
315
langt, frá því. Hann þiífst nefnilega ekki vel annarsstaöar
en þar, sem sandrok er. En þar sem jarðvegur er hent-
ugur fyrir hann, getur hann orðið stór og þroskamikill
og borið þroskað korn ár eftir ár. Algengastur er mel-
urihn í Vestur-Skaftafellssýslu, og það er líklega eina
hérað landsins, sem hanri hefir verið hafður til mann-
eldis í, svo nokkru nemi. Áður á öldum, þegar verzl-
unin var bæði lítil og ill, hafði melurinn afarmikla þýð-
ingu fyrir héruð þau, er hann vex í, enda hefir honum
veriö veitt mikil eftirtekt í þá daga, og talsvert verið
um hann ritað. Skal eg þar af að eins nefna hina ítar-
legu og fróðlegu ritgerð: „Um Meltakið í Skaptafells-
syslu“ eftir Sæmund Magnússon Hólm í 1. og 2. bindi
rita hins íslenzka Lærdómslistafélags. Þ:ir er mjög ná-
kvæm lýsing á melnum og allri meðferð hans, frá því
hann byrjar að vaxa og þar til er kornið er orðið að
mjöli. Ennfremur minnist Björn Halldórsson á melinn
i Grasnytjum sínum (bls. 150—152). Segir hann rneðal
annars: „Melkornið er til rnatar brúkað, hellst austr á
landi; enn her [þ. e. í Sauðlauksdal] fær þat ei árlega
fullorðinn kiarna, og alldrei fyrr enn i October rnánuði,
optast nálægt vetrnóttum." Hann gerir og ráð fyrir, að
mel sé sáð til að hefta sandfolc. ITefir hann reynt það
sjálfur og gefist vel.
Auk þess að melkornið (tininn) hefir verið, og er,
notað til manneldis, er melgrasið (blaðkan) sjálft mikið
notað til slægna og beitar. Telur Sæmundur Ilólm það
skaðlegt fyrir meltakið og segir jafnvel, að ef mikið sé
gert að þessu, eyðileggist það. En það sem allramest
hefir þó eyðilagt meltakið er það, að melaræturnar (sum-
tag, buski) hafa viða verið rifnar upp og hafðar í reið-
inga (meljur), en þegar einu sinni er búið að eyðileggja
það, er erfitt að koma því i lag aftur. Sem betur fer
mVin þessu nú að mestu hætt.
Að undirlagi Búnaðarfélags Islands sendi hr. Bjarni
Pálsson í Hrísnesi hingað í fyrra surnar tvö sýnishorn