Hugur - 01.01.1988, Side 23

Hugur - 01.01.1988, Side 23
HUGUR MIKAEL M. KARLSSON hreyfing. Það gæti ekki verið náttúruleg hreyfing jarðarinnar sjálfrar, því ef svo væri hlyti sérhver hluti hennar að taka þátt í þeirri hreyfingu. Hins vegar er ljóst að allir hlutar hennar hreyfast eftir beinum línum í átt til miðjunnar.35 Að auki, bætir Aristóteles við, sýna tilraunir að jörðin hreyfist hvergi: [Þ]ví þungir hlutir, sem skotið er beint upp í loftið, falla aftur á sama stað og þeim var skotið frá, jafnvel þótt þeim sé varpað eins hátt upp og mögulegt er.36 Að dómi Aristótelesar sýnir þetta ljóslega að jörðin snýst hvorki um sjálfa sig né færist til. Og þess ber að geta, að það er ekkert kjánalegt við þessa tilraun. Snúningur jarðar veldur því að braut hluta, sem hreyfast miðað við hana, virðist svigna. Sveigjan er umtalsverð í braut langdrægra skota, og kemur vel fram í hreyfingum stórra loftmassa og veðurkerfa. Það sem Aristóteles skorti var tæknigeta til að skjóta hlut nógu langt eða hátt til að greina þessi áhrif snúnings jarðar, sem eru kennd við Gaspard G. Coriolis, franskan verkfræðing sem fyrstur mældi þau á 19. öld. VI Við höfum nú heyrt nokkrar ástæður þess að Aristóteles taldi jörðina vera kyrrstæða, og beinum þá sjónum að eðli himinfestingarinnar, sem við höfum hingað til látið liggja milli hluta. Náttúruleg hreyfing himingeimsins virðist hlíta ein- földum lögmálum engu síður en náttúruleg hreyfing höfuð- skepnanna fjögurra, því okkur virðist himinhvelfingin snúast. Ef jörðin er kyrrstæð, hlýtur festingin að fylgja raunverulegri hringhreyfingu. En af því leiðir að hún er annað hvort ekki gerð úr neinu hinna fjögurra frumefna, því náttúruleg hreyf- ing þeirra er eftir beinum línum, eða að hreyfing festing- arinnar er ekki náttúmleg, heldur ónáttúmleg eða þvinguð. En Aristóteles bendir á að það: 35 Um himnana 296a29-32. 36 Um himnana 296b22-23. Aristóteles styður einnig sömu niðurstöðu reynslurökum á 296b3-6; en í þeim er byggt á heimsmynd Eudoxosar þar sem himininn samanstendur af sammiðja kúlum. 21
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.