Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 121

Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 121
HUGUR ATLI HARÐARSON og í að hugsa rökrétt og skipulega. En skipuleg og rökrétt hugsun er ljós heimsins og lífsins kóróna. Frumhugtök rökfræðinnar fjallar að verulegu leyti um frumspekileg efni, sem liggja rökfræðinni til grundvallar. Mikið af þessari frumspeki er komið frá Gottlob Frege, einum helsta upphafsmanni nútímarökfræði. Eg held að flestar þær frumspekikenningar, sem Erlendur gerir grein fyrir, séu sannleikanum samkvæmar. Um nokkrar er ég þó efins. Einkum þykja mér sumar kenningar um undantekningar lögmálinu um annað tveggja sem hann fjallar um, vera hæpnar. Á bls. 98-99 segir til dæmis: Lögmálið um annað tveggja gildir augsýnilega ekki um setningar, sem enga merkingu hafa: Setningar eins og „talan 2 er skotin í kvaðratrótinni af 3“ ... eru hvorki sannar né ósannar, ... Er ekki eðlilegra að segja að téð setning sé einfaldlega ósönn, og meira að segja svo augljóslega ósönn að stappaði næst hreinni bijálsemi að gruna að hún sé sönn? Ég held það.Fleiri heimspekikenningar, sem ræddar eru í þessari bók má draga í efa. En það spillir bókinni engan veginn, heldur sýnir aðeins að í rökfræðinni eru til álitamál, rétt eins og í öllum öðrum fræðum. Víðast hvar, kannski alls staðar, heldur Erlendur sig við hefð- bundin viðhorf og heldur fram því einu sem þorri nútímaheimspekinga er sammála um. Furmhugtök rökfræðinnar er vel skiljanleg öjlum skynsömum mönnum, sem nenna að leggja á sig nokkra hugsun. í henni eru æfinga- verkefni og fjöldi skýringadæma. Helsti ókostur hennar er prentvillur, sumar meinlegar til dæmis hafa rökfræðitákn dottið út eða misritast á stöku stað. Úr þessu mætti bæta til bráðabirgða með því að láta lista yfir helstu villur fylgja með bókinni á lausu blaði. Þetta er sérlega mikilvægt fyrir þá sem hyggja á sjálfsnám og kunna lítið fyrir í þessum fræðum. Þeir geta villst illa þar sem tákn eru misrituð eða þau vantar. Vfsindaheimspeki er að stofni til greinargerð fyrir kenningum ýmissa heimspekinga um eðli vísindalegrar þekkingar. Aðaláhersla er lögð á kenn- ingar sem bendla má við raunhyggju og mestur hluti bókarinnar er endur- sagnir á kenningum manna eins og Hume, Mill, Hempel, Camap, Mach, Popper, Kuhn, Feyerabend, Lakatos og Laudan. (Það er kannski hæpið að kalla þá fimm síðasttöldu raunhyggjumenn, en þeir standa þó nær raun- hyggjunni en nokkurri annarri heimspekihefð sem ég kann að nefna). Þessar endursagnir eru skilmerkilegar og gefa lesandanum gott yfirlit yfir nokkur helstu viðfangsefni heimspekinnar. Vísindaheimspeki skiptist í þrjá hluta, auk inngangs. Fyrsti hluti fjallar aðallega um lögmál og vísindakenningar. Þar er lögð áhersla á kenningar um það, hver munur er á náttúrulögmálum og annars konar alhæfingum og um tengsl kenninga við reynsluheiminn. Annar hlutinn fjallar um réttl- ætingu vísinda. Þar er fjallað um (árangurslausar) tilraunir heimspekinga til þess að réttlæta tilleiðslu (induction), heimspekilegar útleggingar á líkinda- hugtakinu og ýmsar gerðir vísindalegra skýringa. Þriðji kafiinn fjallar um þróun vísinda. Þar er byrjað á því að lýsa hefðbundnum raunhyggju- kenningum um þróun vísinda og síðan fjallað um umræðuhefð sem er 119
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.