Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Blaðsíða 12

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 201212
tímaritið Uppeldi og menntUn tvítUgt
Í heildina hafa um 220 höfundar birt greinar í tímaritinu. Þeir eru frá tæplega 60
stofnunum, háskólum, öðrum skólum, fræðsluskrifstofum, sveitarfélögum og ýmsum
þjónustustofnunum. Höfundarnir sem birt hafa flestar greinar eru nú allir prófessorar
við Menntavísindasvið Háskóla Íslands, þau Börkur Hansen, Jóhanna Einarsdóttir og
Sigrún Aðalbjarnardóttir, níu til tíu greinar hvert þeirra.
Til að varpa ljósi á fjölbreytni efnis í tímaritinu valdi ég þrjú hefti af handahófi.
Fyrst varð fyrir valinu heftið frá 1997. Í því eru birtar sex ritrýndar greinar um mál-
þjálfun barna, viðhorf starfsfólks Dagvistar barna í Reykjavík, afbrot unglinga, þátt
æfingakennslu í kennaranámi, áherslur í starfi skólastjóra í íslenskum grunnskólum
og um námskrárgerð. Óvenjumargar greinar eru í þessu hefti í bálkinum Um skóla-
starf, eða sex talsins, og um fjölbreytt efni. Einn ritdómur er um líffræðinámsefni fyrir
grunnskóla.
Í fyrra hefti ársins 2005 eru birtar fimm ritrýndar greinar um aristótelískar efasemdir
um ný-aristótelisma í menntamálum, starfshæfni kennaranema, skólanámskrárgerð í
leikskóla, Afríku í texta íslenskra námsbóka og um rannsóknarlíkanið Grunnskólar í
ólíkum byggðarlögum sem er aðferð til að skoða félagslega stöðu og árangur grunn-
skóla í þéttbýli, sjávarþorpi og sveit. Svo skemmtilega vill til að eldra afmælisbarnið,
Jónas Pálsson, er einmitt höfundur þess líkans og ritar greinina ásamt þeim Amalíu
Björnsdóttur og Ólafi H. Jóhannssyni. Í þessu hefti birtist viðhorfsbálkur um þróun
háskólastigsins þar sem fjórir prófessorar við Kennaraháskóla Íslands og Háskóla
Íslands rituðu greinar.
Í síðara hefti ársins 2008 eru fimm ritrýndar greinar um reynslu barna í 1. bekk
grunnskóla, álit grunnskólanemenda á því hvað er góður kennari, starfshæfni kenn-
ara af sjónarhóli norrænna kennaranema, breytingar á viðhorfum grunnskólanema í
10. bekk til jafnréttismála á árabilinu 1992–2006 og um breytingar á hlutverki skóla-
stjóra í grunnskólum. Óvenjumargir ritdómar eru í þessu hefti eða fjórir talsins um
jafnmörg ólík ritverk.
Uppeldi og menntun stendur styrkum fótum sem virt tímarit á íslenskum vettvangi og
er nú metið í hæsta gæðaflokki íslenskra tímarita; 15 stig eru veitt í kerfi háskólafólks
fyrir ritrýnda grein í tímaritinu. Við matið inn í stigakerfið er líka tekið tillit til rit-
rýningarferlisins, að a.m.k. tveir óháðir ritrýnar lesi allar greinar og komi með ábending-
ar til ritnefndar og þeir og höfundarnir viti hvorugur af því hver hinn er er, gagn-
kvæm leynd. Eitt af því sem horft er til er höfnunarhlutfall. Á síðustu árum hefur það
verið um 40%. Hér er átt við hlutfall af þeim greinum sem sendar eru til ritrýningar en
kröfur stigakerfisins eru miðaðar við þess háttar höfnun. Mörgum höfundum þessara
greina er boðið að senda inn nýja gerð af greininni, sem þeir þiggja, og einnig er hand-
ritum hafnað án þess að senda þau nokkru sinni til rýningar þannig að í reynd mætti
reikna út nokkrar slíkar tölur. Útbreiðslan og áskriftarkerfið skipta líka miklu máli við
matið, til dæmis sú staðreynd að menntavísindafólk, bókasöfn og aðrir sem áhuga
hafa kaupa tímaritið. Birting tímaritsins á neti skiptir líka miklu máli við matið, jafnvel
þótt um birtingartöf sé að ræða. Loks má taka fram að búið er að ákveða að tímaritið
birtist í EBSCO-host, eins og Tímarit um menntarannsóknir hefur gert í nokkur ár. Þá
skiptir máli að útdrættir á ensku eru ítarlegir, það er 600–800 orð, og að tímaritið heitir
ensku nafni með íslenska nafninu, eða Icelandic Journal of Education, sem er prentað í