Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Síða 101

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 2012 101
HJalti JÓn SveinSSon og rúnar SigÞÓrSSon
sem ætla mætti – miðað við árangur á grunnskólaprófi – að ættu fyrir höndum að sigla
tiltölulega lygnan sjó í gegnum framhaldsskólann hafa líka einstaklingsþarfir sem
framhaldsskólinn þurfi að sinna, svo sem lestrarörðugleika og erfiðleika með stærð-
fræði. Í umræðukaflanum er fjallað um þemu sem leidd eru af gögnunum í samræmi
við meginþætti rannsóknarinnar. Þau eru: Tilfærsla milli skólastiga, trú á eigin getu og
hvati til náms, námserfiðleikar og samskipti við foreldra og vini. Einnig er í kaflanum
fjallað um aðgerðir VMA til varnar brotthvarfi.
Tilfærslan á milli skólastiga og áfangakerfi framhaldsskólans
Í niðurstöðum beggja rannsóknanna kom í ljós mikil samsvörun í svörum um það
hvernig þátttakendum þótti að hefja nám í framhaldsskóla, hvað þeim fannst um
móttökur og um líðan þeirra í skólanum. Undantekningarlaust þótti nemendunum
spennandi að takast á við nýjar aðstæður á borð við mikinn fjölda nemenda og kenn-
ara og stórt, framandi húsnæði. Þátttakendur í A-hópnum kváðust hafa litið á þetta
sem nýtt upphaf eftir slakt gengi í grunnskólanum. Hjá flestum dofnaði þó áhuginn
smám saman en aðrir notuðu tækifærið og tóku sig á í náminu. Í raun var þetta barn-
ingur hjá átta þátttakendum af tíu.
Samkvæmt niðurstöðum beggja rannsóknanna virðist VMA hafa staðið sig vel í því
að taka á móti nýnemum. Hann býður þeim upp á ýmiss konar úrræði í því skyni að
auðvelda þeim hin miklu umskipti sem verða við það að koma úr mun minni grunn-
skólum með bekkjakerfi í fjölmennan framhaldsskóla með áfangakerfi. Tilfærsla nem-
enda milli skólastiga virðist því í þessu tilliti ekki vera vandamál, eins og hún ella gæti
verið ef ekki væri tekið sérstakt tillit til þessara tímamóta (Jindal-Snape, 2010).
Í ljós kom nokkur munur á viðhorfum hópanna tveggja til áfangakerfisins. Nokkr-
um í A-hópnum þótti það skipulag hafa átt illa við sig; þeir hefðu ekki tengst félags-
lega og af þeim sökum verið einmana í skólanum, þótt þeir hefðu átt góða félaga þar.
Vera kann að bekkjakerfi henti betur nemendum sem standa illa að vígi í námi við
upphaf framhaldsskólagöngu sinnar.
Þátttakendur B-hópsins voru aftur á móti allir sammála um kosti þess að vera í
áfangakerfi og töldu að það hefði styrkt þá bæði í námi og félagslega. Þessar niður-
stöður eru í samræmi við kenningar fræðimanna um að námslega sterkir nemendur
eigi auðveldara með að laga sig að nýjum aðstæðum en á hinn bóginn þurfi sérstak-
lega að huga að þörfum þeirra nemenda sem erfitt eiga uppdráttar í námi við til-
færslu þeirra á milli skólastiga og huga að því hvernig þeir aðlagast áfangakerfinu
(Adeyemo, 2010; Bandura, 1997; Kvalsund, 2000; Wigfield og Tonks, 2002).
Hvað námslega þáttinn varðar höfðu flestir þátttakendur B-hópsins orð á því að
þeim hefði þótt gott hvað námið fór hægt af stað þar eð talsverð upprifjun hefði verið
á námsefni grunnskólans í kjarnagreinum. En Adam var ekki lengi í Paradís því
að flestir höfðu þá sögu að segja að þeir hefðu orðið svolítið kærulausir af þessum
sökum og einkunnir þeirra lækkað eftir fyrstu eða aðra önnina. Þeir hefðu búist við
meiri áskorunum frá fyrsta degi. Á hinn bóginn kváðust þátttakendur hafa lært af
reynslunni og tekið sig á. Þetta kemur heim og saman við niðurstöður ýmissa rann-
sókna á þessum vettvangi; annars vegar um að margir nemendur lækki í einkunnum