Uppeldi og menntun - 01.07.2012, Síða 102

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(2) 2012102
brottHvarf og nÁmSgengi nemenda í framHaldSSkÓla
á þessum tímamótum (Galton o. fl., 2003) og hins vegar að trú nemenda á eigin getu
eigi sinn þátt í því að þeir láti ekki bugast við mótlæti eða mistök heldur líti á þau sem
áskorun til þess að taka sig á og gera betur (Bandura, 1997).
Trú á eigin getu – nema í stærðfræði
Eins og fyrr sagði kváðust átta af tíu þátttakendum í A-hópnum hafa haft afar tak-
markaða trú á getu sinni þegar þeir komu í VMA á meðan allir í B-hópnum sögðust
hafa verið vissir um eigin getu, að minnsta kosti hvað flestar námsgreinar varðaði.
Athygli vakti að þótt allir í B-hópnum hefðu náð tilskildum einkunnum í grunnskóla
til þess að komast inn á þær brautir sem þeir kusu sér í VMA hafði helmingurinn
áhyggjur af stærðfræðinni þegar í upphafi. Sumir tóku svo djúpt í árinni að segja
að eftir endurteknar, árangurslausar tilraunir til að ljúka byrjunaráfanga í stærðfræði
væru þeir orðnir vantrúaðir á að þeir gætu nokkurn tíma lokið tilskildum eininga-
fjölda í þeirri grein. Slakt gengi í stærðfræði er þannig ekki bundið við nemendur sem
ekki hafa náð árangri í stærðfræði í grunnskóla. Upprifjun á námsefni grunnskólans
í byrjunaráföngum í VMA virðist ekki koma að gagni og jafnvel ekki trú nemenda á
eigin getu og þrautseigja við verkefni í öðrum námsgreinum. Í ljósi rannsóknarniður-
staðna um úrslitaáhrif kennslu og forystu í skólum á námsgengi nemenda (Barber
o.fl., 2010; Hayes o.fl., 2006) er ekki annað hægt en að draga þá ályktun að endurskoða
beri bæði kennsluaðferðir og námsefni í byrjunaráföngum í stærðfræði í framhalds-
skólum. Það er í samræmi við niðurstöður Kristínar Bjarnadóttur (2011) um gengi og
viðhorf nemenda, inntak náms og kennsluhætti í STÆ 102. Skólum ber samkvæmt
lögum að leitast við að koma til móts við nemendur og bjóða þeim nám við hæfi. Þar
með er alls ekki sagt að draga þurfi úr stærðfræðikennslu.
Námsörðugleikar – hvað gerir gæfumuninn?
Níu af tíu þátttakendum A-hópsins höfðu átt við námsörðugleika að stríða alla sína
skólagöngu. Í þeim efnum var oftast rætt um leshömlun, ofvirkni og athyglisbrest.
Niðurstöðurnar leiddu í ljós að þessir þættir höfðu sett mark sitt á námsárangur og
skólagöngu, meðal annars þeirra sex sem höfðu hætt námi. Einnig kom fram að þátt-
takendur A-hópsins höfðu ekki leitað sér hjálpar eða nýtt sér þær bjargir sem í boði
voru í VMA til þess að reyna að vinna með erfiðleika sína nema að mjög takmörkuðu
leyti.
Það kom óneitanlega nokkuð á óvart að fimm þátttakendur í B-hópnum kváðust
einnig hafa átt við lestrarerfiðleika af einhverju tagi að stríða. Það sem einkum greindi
þá frá þátttakendum A-hópsins voru samhljóða svör um að vegna þess að þeir gerðu
sér grein fyrir þessum vanda hefðu þeir lagt þeim mun meira á sig við námið. Sá þátt-
takandi sem náð hafði bestum námsárangri kvaðst vera mjög hæglæs og hann hefði
aldrei lesið heila bók að eigin frumkvæði. Hann, eins og fleiri, kvaðst notfæra sér
þær bjargir sem byðust og þá ekki síst hljóðbækur, sem mikið framboð væri af. Fram
kom meðal þátttakenda beggja hópanna að þegar þessum úrræðum sleppti hefði ekki
verið um aðra aðstoð að ræða við þá sem ættu við lestrarörðugleika að stríða. Það er í