Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2002, Blaðsíða 42

BRYNDIS VALSDOTTIR
erfðabreytingum. Einnig opnuðust margir möguleikar tengdir læknavís-
indum, til að mynda gerir einræktun það að verkum að „auðveldara
verður að túlka niðurstöður dýratilrauna en þegar notuð eru dýr með
ólíka arfbera“.2 3
Einræktun manna
Viðburður þessi hafði mikið vísindalegt gildi en olli þó ekki síður fjaðra-
foki á meðal almennings. Astæðan fyrir því var ótti manna við að þessi
aðferð yrði notuð á mannverur og alls kyns furðuhugmyndir spruttu
upp. Margir sáu fyrir sér að einræktun gæti orðið vam á myllu spilltra
stjórnvalda eða brjálaðra vísindamanna sem sæu sér hag í að rækta
glæpamenn eða hryðjuverkamenn til að framkvæma skipulögð myrkra-
verk. Tilgangurinn gæti líka verið að einrækta snillinga, til dæmis Nób-
elsverðlaunahafa, fleiri eintök af Björku Guðmundsdóttur til landkynn-
ingar og þar ffarn eftir götunum. Dæmi um vangaveltur af svipuðum
toga má finna í inngangi bókarinnar Clones and Clones, þar er meðal ann-
ars spurt:
Hverja myndi fólk einrækta? Sig sjálft? Efdrlætiskörfubolta-
hetjuna? Hitler? Gandhi? Mozart? Og hvað yrði um heim
okkar, með tugum Hitlera þrammandi um stræti og torg, and-
spænis hundruðum af Gandhi? Gæmm við gert hann betri
með þessu móti? Yrði hann ekki örugglega verri?’
Það sem mér virðist samofið þessari sýn á veröld með einræktuðu fólki,
er sú hugmynd að einræktað fólk yrði nákvæmlega afrituð útgáfa af ein-
staklingnum sem átti líkamsffumuna. Eg er heldur ekki ffá því að undir-
liggjandi séu efasemdir um að þessir einstaklingar yrðu eins náttúruleg-
ir og þeir sem fyrir eru. Sama má segja um mennsku þeirra: Spurningar
á borð við „hvað þýðir þetta fyrir mennskuna?“ hafa hljómað allt frá því
að umræddur viðburður var gerður opinber, rétt eins og einræktaðir ein-
staklingar yrðu ekki jafn miklar manneskjur og þeir sem verða til með
„hefðbundnum“ hætti.
2 „Bjarta hliðin á klónun“, Lifandi vísindi, Steindórsprent Gutenberg. 6. tbl. 2000,
bls. 32.
3 Martha C. Nussbaum og Cass R. Sunstein ritstj., Clones and Clones, New York og
London, Norton&Company 1998, bls. 13-14.
4°