Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2002, Blaðsíða 111

TRAGEDIA UTOPIUNNAR
\ið hin opinberu boð og bönn sem
sett hafa verið til að halda uppi lög-
um og reglu“ og um persónulega
„sannfæringu andspænis valdboði
og valdníðslu“. Líkt og Olafur
teiknar Sigurður útlínur þeirrar
túlkunar, sem hlýtur að hafa verið
einna mest freistandi árið 1969, að
Kreon sé fulltrúi eldri viðhorfa og
Antígóna æskunnar, en leikurinn
sjálfur lýsi uppgjöri „milli kyn-
slóða, milli hugsjónaglóðar og
óbilgjamar kröfuhörku æskunnar
annars vegar og makráðrar eigin-
gimi og undirhyggju eldri kynslóða hinsvegar“. Sigurður bætir því við
að það sé þessi þáttur verksins sem eigi „kannski brýnast erindi við sam-
tímann“.
Jóhann Hjálmarsson skrifar í Morgunblaðinu daginn eftir, 3. janúar
1970, og veltir vöngum yfir því hver tilgangur Leikfélags Reykjavíkur
hafi verið með sýningunni. Svar hans er að leikfélagið hafi bæði ætlað sér
að setja á svið uppbyggjandi klassískt verk, en einnig að „taka þátt í fé-
lagslegri umræðu nútíma leikhúss“. Spumingunni um það hvernig svo
gamalt verk geti átt póhtískt erindi við nútímann, svarar Jóhann þannig
að Antígóna fjalli um „valdið; boðum einvalds er stefnt gegn samvisku
þegnanna“. Dæmi um slíka valdníðslu finnur Jóhann einkum í Grikk-
landi samtímans sem hann lýsir sem „vandræðabami í samtökum frjálsra
þjóða“, en Bandaríkin og stríðið í Víemam em ekki nefnd í greininni.
Juntan í Grikklandi er einnig nefiid í leikdómi sem birtist í Þjóðviljan-
um 6. janúar 1970. Þar dregur Asgeir Hjartarson upp eftirminnilega
mynd af Antígónu sem uppreisnarmanni í anda ‘68 kynslóðarinnar: „Að
því ég fæ séð er Antígóna einhver mesta kvenhetja í bókmennmm allra
alda, kona sem semr vilja guðanna ofar mannlegum lagaboðum, stór-
fenglegur uppreisnarmaður, fulltrúi sam\izkunnar, réttlætisins og kær-
leikans - „mín leið er ekki að miðla hatri, heldur ást“, eins og hún kemst
sjálf að orði“. Hér virðast orð hinnar fomu Antígónu hljóma furðulega
líkt slagorði hippahreyfingarinnar: ,JVIake love not war“, en sú hreyfing
tengdist ekki síst andófi ungra Bandaríkjamanna gegn stríðinu í
109