Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2002, Page 94

BENEDIKT HJARTARSON
og lifi góðu Kfi“.73 Hversdagurinn er með öðrum orðum sýning, líkt og
í kenningum sitúasjónista, þar sem tæknivæðing hversdagslífsins er talin
vega að „sjálfstæði og sköpunargáfu fólksins".'4
Ohkt mörgum ffönskum menntamönnum á þessum tíma haftia bæði
Lefebvre og sitúasjónistar því að hægt sé að greina á milli óspilltrar
alþýðumenningar og múg- og neyslumenningar í ríki síðkapítalismans.
Þeir telja nauðsynlegt að byltingan'æða hversdaginn með því að losa mn
þau skapandi öfl sem enn búi í h'femi þegnanna en séu bæld í þeirri for-
skrift að hversdagslífi sem rekja má til kapítalískrar neysluhyggju.
Grunninn að þessu ferli sér Lefébvre í sögulegum andartökum er eiga
sér stað í sjálfu hjarta hversdagslífsins, s.s. í ást, dramnum, hryllingi eða
undrun, þar sem þegnamir grilli í ósvikna reynslu og líf, þar sem „rót-
grónar andstæður léttleika og þyngsla, alvarleika og skorts á alvarleika",
vinnu og afþreyingar væra upprættar. 6 I augum sitúasjónista bar kemi-
ing Lefebvres of sterkan keim af módernískri fagurffæði hendingarinn-
ar og töldu þeir hana til marks um „afstöðuleysi þar sem leitast væri við
að upplifa þessi andartök þegar svo vildi til að þau kæmu“. Þess í stað
boðuðu þeir vísvitandi sköpun aðstæðna, þar sem ffamleiðsluhættir og
hugmyndaffæði síðkapítalismans væm gerð gegnsæ.
Heterótópíur hversdagshfsins remast því \ ið nánari athugun vera tví-
bentar. I yfirgripsmiklu riti sínu um „framleiðslu rýmisins“ sýtúr Le-
febvre ffam á að í ffamleiðsluháttum síðkapítahsmans sé áherslan ekla
lengur lögð á að framleiða varning sem berst um rými þjóðfélagsins,
heldur verði sjálft rýmið kjarni ffamleiðslunnar. Að mati Lefebvres er
hið borgaralega nútímaþjóðfélag í auknum mæli knúið til að ffamleiða
svæði þar sem þegnamir geti fengið ffið firir ágangi neysliunenningar-
innar og safnað kröftum í „náttúmlegu“ umhverfi. Heterótópísk svæði á
borð við ströndina og orlofshúsabyggðina sem Foucault fjallar um í texta
sínum em því í raun hlutgerðar heterótópíur, tilbúin rými eða blæti sem
em hluti af sjálfu markaðskerfinu og styækja það. Með svipuðum hætti og
Max Horkheimer og Theodor Adorno greina menningarffamleiðslu
73 B. Rigby (1991) bls. 36.
74 G. Debord. „Perspective de modifications conscientes dans Ia vie quotidienne".
Intemationale situationniste (1997) bls. 218-225, hér bls. 221.
75 Sjá: B. Rigbv (1991) bls. 131-197.
76 H. Lefébvre (1973) bls. 313.
77 D. Harvev (1991) bls. 430.
92