Tímarit Máls og menningar - 01.06.1998, Blaðsíða 154

RITDÓMAR
orðinn einn af okkur. En það hafði
hann alla tíð þráð. (bls. 85-86.)
Faðirinn hefur umbreyst í barn, klætt
náttfötum, á meðan móðirin heillar Guð
svo með kynþokka sínum að hann tárast.
En móðirin hefur ekki alltaf verið jafn
glæsileg og hún er á himnum. Á jörðu
niðri lifði hún lífi sem hún sætti sig ekki
við: sex barna móðir fyrir þrítugt, þung-
lynd húsmóðir bundin búi, bónda og
börnum sem ekki fullnægðu lífsþrá
hennar og bældum löngunum. Þessu lýs-
ir hún sjálf best (eða rödd hennar af
segulbandi) ílokbókarinnar: „Miglang-
ar til að tala um löngu og dimmu eilífu
regndagana þegar ég geng í hringina sem
mér voru ætlaðir, úr forstofu fram í eld-
hús þaðan inn í stofu og aftur inn í eld-
hús á meðan stelpurnar berjast við regn-
ið úti við dyrnar og skuggarnir fá óskir
sínar uppfylltar." (bls. 205.) Skuggarnir
tóku um síðir völdin í lífi móðurinnar
sem endaði líf sitt í þorpi sem hún „fest-
ist í vegna greddu“. (bls. 100.) Lýsing
móðurinnar á sjálfri sér ungri minnir
einna helst á lýsingu á frjósemisgyðju:
„Mér þótti ægilega gaman að fá nátt-
úru og var þakklát Guði...“
Mamma gýtur augunum til dyranna
bakvið barborðið.
„... fyrir það. Ég var í himnasælu.“
/. ../ „Ég var stolt af líkama mínum,“
/. .. / Ég naut hvers augnabliks þegar
brjóst mín stækkuðu. Á hverjum degi
þótti mér gaman að vakna afþví ég var
komin með brjóst. Á daginn laumaðist
ég tilþess að snerta þau. Kannski bara
með olnboganum ef ég vann húsverk
og rak síðan fingurna í geirvörturnar
við og við. Ég hlakkaði til að skríða yfir
tilvonandi mann minn og láta brjóstin
strjúkast laust framan í hann. Og
þrýsta þeim seinna að honum og biðja
hann um að segja aftur og aftur hvað
þau væru æðisleg. En hvað um það.
Kynlíf breytir heiminum. (bls. 99.)
Það er kynhvötin/greddan sem leiðir þau
Árna og Svanhvíti saman: „Það leið ekki
á löngu þar til í lífi mínu birtist strákur
sem hafði sömu áhugamál og ég. Hann
tignaði brjóst mín og í sameiningu tign-
uðum við þau.“ (bls. 100.) Svanhvít er
aðeins sextán ára þegar hún „fylgdi eftir
tilfinningum sínum eftir óljósum vegi
sem seinna kom í ljós að var ekki vegur
heldur síki.“ (bls. 101.)
Lýsingin á því hvernig hjónaband
Svanhvítar og Árna fer í hundana er
hrollvekjandi; hún leggst í rúmið á efri
hæðinni, lokar að sér og étur pillur, hann
leggst í sófann á neðri hæðinni og lokar
skilningarvitunum. Vera má að hrein-
lætisæði bræðranna, sem er sí-ítrekað í
gegnum alla frásögnina, sé afrakstur þess
að horfa upp á móður sína liggjandi í
eigin svita og saur eftir margra daga
vímu. En hvað sem á gengur er það ljóst
að það er alltaf faðirinn sem er veikari
aðilinn og móðirin hefur töglin og
hagldirnar í samskiptum þeirra: „Pabbi
fór að brynna músum og mamma hugg-
aði hann með söng. Svona var þetta og
svona hefði þetta haldið áfram að vera ef
mamma hefði ekki dáið.“ (bls. 151)
Heimur strákanna
Þegar þessi bakgrunnur systkinanna sex
hefur verið kynntur koma ýmis „undar-
legheit“ í háttalagi þeirra og samskiptum
minna á óvart en áður. Þar sem systurnar
Ólöf og Jóhanna eru báðar dánar
snemma í bókinni, hnitast frásögnin að
mestu leyti í kringum bræðurna og sam-
skipti þeirra. Þeir eru á aldrinum 15-20
ára og mikið af hugsunum þeirra og
samtölum snúast um kynlíf, eins og áður
er fram komið, og ekki síður um kropp-
inn. Allir eru bræðurnir uppteknir af
kroppnum á sér, á mismunandi hátt.
Hinn elsti, Þórður, er stór og karlmann-
legur og stoltur af loðinni bringu sinni.
En þessi stælti og umhyggjusami ungi
maður deyr (af óþekktri ástæðu)
skömmu á eftir föður sínum og systur og
líffæri hans eru tekin til brúks í aðra
líkama. Síðasta myndin af Þórði sem
dregin er upp í bókinni er af slöppum,
152
TMM 1998:2