Skírnir - 01.01.1977, Blaðsíða 201

SKÍRNIR
RITDÓMAR
199
athafna gegn þeim sem níddur er. í yngri textum virðist hins vegar um það
að ræða að níðskáldin magni þann kraft, sem búi með þeim sjálfum og
beini honum gegn þeim sem níddur er.
Margvisleg líkindi telur Bo sig hafa fundið með fornum níðkvæðum og
yngri ákvæðaskáldskap, sem hann telur því, að eigi sér þúsund ára rætur
með íslenskri þjóð.
Efnistök og vinnubrögð þessarar bókar þarf ekki að ræða. Bo Almqvist
hefur fyrir löngu skipað sér í fremstu röð fræðimanna á fornnorrænum vett-
vangi og hlotið verðskuldaða viðurkenningu sem slíkur. Hann er einnig
á þessu sviði flestum öðrum fræðimönnum fjölmenntaðri og fjölhæfari, því
að hann hefur auk annars sérhæft sig í íslenskri og írskri tungu. Er þvi full
ástæða til þess fyrir okkur íslendinga að fylgjast með því, sem frá hans
hendi kemur í framtíðinni. Þar gæti fleira en ritið um ákvæðaskáldin varðað
menningu okkar og sögu.
Jón Hnefill AÖalsteinsson
Peter Hallberg:
HALLDÓR LAXNESS
Hið íslenska bókmenntafélag
Reykjavík 1975
Bók Peter Hallbergs Halldór Laxness er samin að beiðni Hins íslenska bók-
menntafélags og gefin út af því í þýðingu Njarðar P. Njarðvíks. í auglýs-
ingum um bókina á kápusíðu hennar og í formála er látið að því liggja að
hér sé á ferðinni ný rannsókn á Halldóri Laxness, í þetta sinn sem islenskum
menningarfrömuði. í formála gerir höfundur svofellda grein fyrir verkefni
sínu: „Þetta kver er tilraun í þá átt að draga upp heildarmynd af Halldóri
Laxness sem íslenskum menningarfrömuði, en ekki sem skáldi og rithöfundi
í þröngri merkingu þessara orða. Það hefur meðal annars í för með sér
að þátttaka hans í skoðanaskiptum og ritdeilum af ýmsu tagi — ræður hans,
greinar og ritgerðir — hljóta sérstaka áherslu." Þakkar hann síðan Hinu
íslenska bókmenntafélagi vinsamlega hvatningu, en án hennar hefði hann
ekki „dirfst að takast á við þetta verkefni".
Hætt er við að margir lesendur — að ekki sé minnst á kaupendur — telji
sig illa svikna af þessari bók. Það kemur nefnilega í ljós að hún fjallar ekki
um gefið efni og er þess utan lítið annað en samsteypa og útdráttur fyrri
verka Peter Hallbergs um Halldór Laxness.
Eins og flestum lesendum Skírnis mun kunnugt eru verk Peter Hallbergs
um Halldór Laxness orðin mikil að vöxtum og spanna meir eða minna allan
rithöfundarferil hans. í tveimur stórum bókum hefur hann fjallað ítarlega
um tímabilið fram til ársins 1952 þegar Gerpla er komin út, en þær eru
Den store viivaren (1954), í íslenskri þýðingu Björns Th. Bjömssonar Vef-