Heilbrigt líf - 01.12.1941, Side 82

Dr. G. Claessen:
ÆVINTÝRI B-VÍTAMÍNANNA
Hollenzkur læknir á Java, dr. Christian Eijkman, varð
fyrstur til að finna B-vítamín við glögga athugun korn-
matarins á þrif manna og fugla. Hann sýndi fram á, að
kornhýðið hefir í sér efni, sem ekki má vanta í fæðið,
nema það fáist úr öðrurn matartegundum. í Austurlönd-
um, þar sem almenningur lifir á einhliða fæðu, oft á hrís-
grjónum einmetis, þjáðust menn unnvörpum af sjúkdómn-
um beriberi. Dr. Eijkman sýndi fram á, að veikin orsak-
aðist af því, að menn fóru á mis við sérstakt vítamín, sem
kornhýðið hefir að geyma, og fer það forgörðum með hýð-
inu, þegar grjónin eru meðfarin í kornmyllunum með ný-
tízku hætti. Efnið hlaut nafnið B-vítamín. Beriberi lýsir
sér með ýmis konar veiklun á taugakerfinu, sem veldur
þreytu, hjartabilun, vatnssýki og fleiri vandræðum.
Lengi vel var aðeins litið á B-vítamínið í sambandi við
beriberi — sem eins konar mótefni gegn því ástandi. Síð-
ar hafa menn komizt á snoðir um, að hér var annað og
meira á ferðinni — heill efnaflokkur, þar sem hvert efni
hafði sínu ætlunarverki að gegna í þágu líkamans. Beri-
beri-varnirnar voru aðeins ein af mörgum athöfnum B-
vítamínsins. Efnið, sem hafði það með höndum, hlaut
nafnið Bx, og um nokkurt árabil þekktust aðeins þrenns
konar B-efni, sem hlutu nöfnin Bi, B2 og B:i. En sífelldar
rannsóknir lífefnafræðinganna (biokemi) hafa nú leitt í
Ijós, að B-efnin eru fjöldamörg, og sum svo ný af nálinni,
að vart er vitað enn um öll áhrif þeirra á lífstörfin. Það
186
Heilbrigt líf