Eimreiðin - 01.10.1923, Síða 41

eimreiðin
EITT VANDAM. N. T. SKVR.
297
»Nam quae daemonia vocantur (haec autem malorum hominum
spiritus sunt) et viventes intrant, eosque necant quibus nihil
auxilii praesto est, ipsa statim, si modo aegrotantibus admo-
veatur, abigit« (þ. e. Því að þeir, sem kallast »demónar« (en
það eru andar vondra manna) og fara inn í lifandi menn, og
drepa þá, sem ekki eiga völ á neinni hjálp, rekur hún (c:
rótin) þegar út, ef hún er borin að hinum sjúku). — Rit
þetta reit jósefus upphaflega á sinni tungu, aramísku, en
snéri því á grísku með tilhjálp sér færari manna í þeirri
tungu. Eru þar notuð sömu orðin og í Nýja testamentinu um
þessar verur. — Þeir eru nefndir »daimonia« eins og tíðast í
guðspjöllunum, en þessu bætt við: en það eru andar vondra
manna. Sömuleiðis er það tekið fram, að þeir fari inn í lif-
andi menn og af því stafi sjúkdómurinn. Þetta er nákvæmlega
sama skoðunin og Kristur heldur fram í guðspjöllunum.
Benda þessi ummæli jósefusar ekki ótvíræðlega á, að svona
hafi verið á málið litið á Gyðingalandi forðum? Minnist þess,
að jósefus er á blóma-aldri einmitt þau árin, sem samstofna
guðspjöllin eru rituð. Hann hefir ekki fundið upp þessa skýr-
ing á því, hverir illu eða óhreinu andarnir voru, heldur segir
hann blátt áfram frá því, sem var sannfæring alls almennings.
Alveg eins mun vera um Nýja testamentið. Þar er ekki tekið
sérstaklega fram, hverir illu eða óhreinu andarnir eru, því að
rithöfundarnir telja lesendurna vita, hvað átt er við með þeim
hugtökum. Og er þá vert að minnast þess, að »demónarnir«
eru á stöku stað nefndir »andar« (pnevmata), en þó oftar
»óhreinir andar«. Það eru því sams konar verur og andar
þeir, er I. Korintubréfið talar svo mikið um (sjá 12. og 14.
kap.); sá að eins munurinn, að þessir eru óhreinir, þ. e. í
siðferðilegum skilningi eru þeir »impurae mentis et vitae«
(eins og Orðabók Grimms yfir Nýja testamentið orðar það).
Hér vil eg ennfremur láta þess getið, að prófessor Gustav
Hölscher í Marburg tekur það fram í hinni nýju bók sinni
»Geschichte der israelitischen und júdischen Religion« (Gies-
sen 1922), að meðal Gyðinga hafi menn frá elstu tímum litið
svo á, að fyrst og fremst heyrði til »demónanna«: »andar ný-
dáinna manna, sem finna eigi hvíld í gröfinni, er birtast sem