Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 128

Hugur - 01.01.1988, Qupperneq 128
RITDÓMAR HUGUR fræði og siðgæði, hinn þriðji um kristna trú og hinn fjórði um menntun og mannlíf. Það er einungis spjallið um kristna trú, sem ég hef átt erfitt með að skilja, en ég er algjörlega trúlaus á Guð og get ekki skilið hjal um það, að Guð hafi átt son, sem hét Jesús Kristur, með konu sem hann hafði engin kynferðismök við. Eins get ég ekki skilið hvemig Jesús þessi Kristur gat fórnað sér fyrir syndir mínar og annara. Mér finnst þessi kenning annað hvort óskiljanleg eða ósiðleg. Trúleysi mitt hófst, þegar ég sex eða sjö ára gamall, neitaði að fara í sunnudagaskóla til Arthurs Gook á Akureyri. Mér fannst hann ekki hafa rétt til að ljúga að okkur krökkunum sögum um kraftaverk. Ég er sennilega gott dæmi um Islending, sem ekki er kristinn, en einn fyrirlesturinn í bók Páls nefnist Eru íslendingar Kristnir? Skoski heimspekingurinn David Hume er frægur fyrir gagnrýni á undirstöður ýmissa trúarkenninga kristninnar. Það er eftirtektarvert, að þótt Páll hafi greiðan aðgang að góðri þýðingu á merkasta riti Humes um þessi efni1 2 þá minnist hann ekki á þetta stórmerka rit. Mig grunar að Páll hafi andúð á breskri reynslustefnu og að það eigi nokkurn þátt í því að Páll vitnar hvergi í verk Humes. Sannleikurinn er sá, að ef Páll gæfi meiri gaum hugsun Humes, þá mundi hann fljótt sjá að hann og Hume eiga margt sameiginlegt. Til dæmis telur Páll ástina undirstöðuhugtak í siðfræði, en í bók minni Ástríða og gildi ( Ritgerð Humes 2 held ég því fram, að mat á mönnum felist í ást, hatri, stolti og auðmýkt. í annarri útgáfu af bókinni, sem sennilega kemur út á þessu ári, reyni ég að sýna fram á, að þessar ástríður liggi til grundvallar bæði þekkingarfræði Humes og siðfræði hans. Bæði Hume og Páll leggja mikla áherslu á tilfmningalífið og að skilningur og tilfinningar séu nátengdari en margir heimspekingar hafa álitið. Samlíkinguna milli tungumáls og siðferðis er að finna í Hume, en Páll telur að siðferði sé veruleiki á svipaðan hátt og tungumálið. í fyrirlestri sem fluttur var árið 19763 til minningar um andlát Humes bendi ég á samanburðinn á tungumálinu og gervidyggðum. En allt það sem Páll segir um heimspeki og siðferði er eftirtektarvert og sumt merkilegt. Sannleikurinn er sá, að skilningurinn á heimspeki Humes, sem ég hef barist fyrir er líkari ýmsum hugmyndum Páls en skoðunum pósitífista á þessari öld. Það er mjög villandi að flokka saman Berkeley og Hume, en Hume taldi frumspeki Berkeleys algjörlega ótrúverðuga. Páll má vara sig á því að falla ekki í þá freistni að fordæma órannsakaðar kenningar heim- spekinga af því að þeir hafi verið taldir tilheyra einhverri stefnu eða skóla, en Páll kvartar réttilega yfir því að menn á Islandi hafi hlegið að kenning- um Hegels án þess að tilgreina frekar neinar ástæður fyrir því. 1 Samræður um trúarbrögðin eftir David Hume í þýðingu Gunnars Ragnarssonar.(Hið íslenska bókmenntafélag: Reykjavík, 1972). 2 Passion and Value in Hume's Treatise, (Edinburgh University Press: Edinburgh, 1966). 3 „Convention and Value" sem birtist í Hume's Bi-centenary Papers, (Edinburgh University Press: Edinburgh, 1977). 126
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.