Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2002, Qupperneq 83

STAÐLAUSIR STAÐIR
herja á markalínur þess og formgerðir. Hér er heterótópían ekki lengur
vísvitandi íronískur eða meinfysinn leikur þar sem hugkvíum okkar er
riðlað, heldur einskonar veruffæðilegt lögmál sem sífellt grefur undan
ríkjandi heimsmynd. Annarleg svæði heterótópíunnar reynast búa jafnt í
hugsun okkar og veruleika, þau geta stungið sér upp á ólíkustu stöðum
og sundrað þeirri einingu sem þar ríkir.
Útópía, borgarskipulag, hversdagslíf og rek
Sú heterótópíska þjóðfélagsmynd sem Foucault dregur upp í erindi sínu
árið 1967 er bundin líflegri umræðu franskra menntamanna á þessum
tíma um hversdagshf og -menningu (fr. „le quotidien“). I raun má líta á
heterótópíska staðfræði hans sem e.k. drög að landafræði hversdagslífs-
ins, sem á rætur í breyttri þjóðfélagsmynd er rekja má tdl þeirra hug-
mymdafræðilegu átaka sem kennd eru við ‘68. Líkt og einn af helstu
kenningasmiðum hvers-
dagslífsins, Michel de
Certeau, bendir á, stígur
alþýðan hér fram í öllum
sínum margbreytíleika og
„tekur orðið“26 þannig að
til verður mynd nýrrar fjöl-
menningar eða „menning-
ar í fleirtölu“, svo vitnað sé
í einn af bókatitlum hans.27
Sú alþýðumenning sem
fram að þessu hafði mynd-
að heilsteypta goðsögn Paul-Henri Chombart de Lauwe, kort úr bókinni
innan orðræðu mennta- „París ogþéttbýlissvatði borgarinnar“ frá árinu
manna birtist sem flétta
ólíkra lífsmynstra og athafna. Um leið verður „hversdagurinn“ að eins-
konar andrými borgaralegs þjóðskipulags, að tákngemngi þess kjarna
lífsins „sem \dirþ\Tmandi aðferðir nútímatækninnar geta ekki stjórnað“
líkt og annar heimspekingur hversdagslífins, Henri Lefebvre, orðar
26 Þessar hugmyndir setti de Certeau fram í greininni „Orðið telað“, árið 1968. Sjá:
M. de Certeau (1994).
27 Sjá: M. de Certeau (1993).
8i