Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2010, Blaðsíða 157

SAFnFRÆÐSLA: STAÐA OG (Ó)MÖGULEiKAR
157
Bandaríkjunum er talið að um að 500 milljónir manna heimsæki söfn ár
hvert.96 Viðamikil þýsk rannsókn leiddi í ljós að um 100 milljónir manna
heimsækja söfn ár hvert þar í landi en einungis þriðjungur þýsku þjóðar-
innar sækir söfn reglulega.97 Samkvæmt nýjustu heimildum frá Hagstofu
Íslands (sem eru reyndar nokkurra ára gamlar) var gestafjöldi að íslenskum
söfnum og skyldri starfsemi á landinu öllu árið 2006 samtals 1.438 þúsund
manns en til samanburðar var heildaraðsókn að kvikmyndasýningum fyrir
sama ár 1.503 þúsund manns.98 Hér má álykta sem svo að söfn séu álíka
vinsæl og kvikmyndahús og safnaþröskuldurinn – þær menningarlegu
hömlur sem safnastofnanir setja upp þegar þær sinna afmörkuðum hópum
– sé ekki eins hár og ætla mætti. Samkvæmt Hagstofu hafa safnheimsóknir
aukist um 73,51% á tímabilinu 1995–2006 en árið 1995 var gestafjöldi um
830 þúsund.99 Í könnun á menningarneyslu Íslendinga sem unnin var fyrir
mennta- og menningarmálaráðuneytið haustið 2009 kemur í ljós að kvik-
myndahús eru enn mjög vel sótt. Af þeim 695 manns sem tóku þátt í könn-
uninni sögðust 75,6% hafa sótt kvikmyndahús síðustu 12 mánuði.100 Aftur
á móti sóttu 52,6% þátttakenda listasöfn eða myndlistasýningar (bls. 20)
og 45,7% sóttu söfn eða sýningar af öðrum toga en hlutfallslega höfðu
flestir sótt minja- eða byggðasafn, eða 83% (bls. 22–23). Ef til vill gefur
þetta til kynna að safnaþröskuldurinn sé að hækka. nokkuð athyglisvert er
að skoða það sem fólk nefndi sem annars konar safn eða sýningu en þar
voru nokkrir sem nefndu bíla-, báta- eða mótorhjólasýningu og jafnvel
blóma- og fiðrildasýningu (bls. 57). Af þessari könnun er ljóst að hug-
myndir fólks um safn eða sýningu eru á reiki. Greina þarf á milli faglegs
starfs safna og sýninga sem þjóna jafnvel sölutilgangi á þann hátt að fólk
átti sig á hvernig þjónustu má sækja á söfn og innan hvaða siðferðilegu
ramma þau starfa. Meðalaldur svarenda var 45,2 ár en aldursdreifing var
96 Graeme K. Talboys, Museum educator’s handbook, Aldershot og Burlington: Ash-
gate, 2005, bls. 5.
97 Dorothee Dennert, „Open for new Learning: Museums Facing Economic and
Social Changes“, Museum Education and New Museology, iCOM Education 17
CECA, 2002, bls. 4–11, hér bls. 5.
98 Hagstofa Íslands, „Gestir safna og skyldrar starfsemi eftir tegund og landsvæðum
1995–2006“. Vefslóð: http://www.hagstofa.is/Pages/805. Sótt 8. nóvember 2009.
99 Hagstofa Íslands, „Gestir safna 1995–2005“, frétt nr. 111/2007, 6. júlí 2007.
Vefslóð: http://www.hagstofa.is/Pages/95?newsiD=2727. Sótt 20. nóvember
2009.
100 Andrea Dofradóttir, Ásdís Aðalbjörg Arnalds, Guðlaug Júlía Sturludóttir og
Friðrik H. Jónsson, Íslensk menningarvog. Könnun á menningarneyslu Íslendinga,
Reykjavík: Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands, 2010, bls. 9.