Skírnir - 01.01.1977, Side 66

64
NANNA ÓLAFSDÓTTIR
SKÍRNIR
honum barst fregn a£ vígi Höskulds fékk það honum mikillar
áhyggju og reiði segir sagan. Það er ljóst að honum þykir vígið
ótrúlegt því að hann virðist ekki sannfærður fyrr en hann hittir
Runólf í Dal. Hann vildi þá gefa til eigu sína að þetta hefði ekki
fram komið, segir liann. Hann veit að um sættir verður ekki að
ræða. Andóf hans við brýningu Hildigunnar er aðeins til mála-
mynda (raunar alveg sams konar og rausið í Njáli þegar Bergþóra
heimtar hefnd fyrir níðvísur Sigmundar). Þegar lagt er að Flosa
að ganga til sætta þá er hann erfiður og þó að hann síðar svari
öllu vel lofar hann engu. Svo heldur fram allt til þess að Hallur
af Síðu fær þröngvað honum til að samþykkja sættir sem og sú
staðreynd að hann sjálfur segir að Njáll á hlut að máli. En
jafnvel áhrif Halls og Njáls og fleiri góðra manna koma fyrir
ekki. Þegar Skarphéðinn stendur á miðpalli lögréttu, sá sem
öllum fremur var sekur í þessu máli og Flosi stendur andspæn-
is, þá missir Flosi skyndilega alla stjórn á sér og segir það sem
hann ef til vill síst ætlaði. Hann bregður Njáli um ergi. Þegar
á hólminn kemur treystist Flosi ekki til að sættast á fébætur
fyrir níðingsverkið og ganga svo gegn siðgæðisvitund samfé-
lagsins fremur en höfðingjarnir á alþingi. Skarphéðinn segir
að þeir muni aldrei geta sótt þá bræður að landslögum. Því
svarar Njáll: „Þat mun þá fram koma er öllum mun verst
gegna.“ Höfðingjarnir sem hlut áttu að sáttunum geyma féð
sem þeir höfðu safnað til handa Njáli. Snorri goði segir hug
þeirra allra að „eigi muni langt líða, áðr til muni þurfa at
taka til þessa fjár“.
Njálssynir hafa verið dæmdir úr samfélagi mannanna sam-
kvæmt óskráðum lögum.6 Þeim dómi verður ekki áfrýjað. Því
lúta þeir boði Njáls og ganga inn í bæinn á Bergþórshvoli og
láta brenna sig inni. Orð Njáls þegar heimilismenn tóku illa
að þola í brennunni: „Trúið þér ok því, at guð er miskunn-
samr, ok mun hann oss eigi bæði láta brenna þessa heims ok
annars," segja hina eldfornu trúarsetningu að því meiri þján-
ingar sem hann dæmir sig og sína til hérna megin grafar því
meir dregur úr refsingunni í framlífinu og því fremur sem menn
beygja sig viljugri fyrir örlögum sínum. Þar felst skýringin á því
að Njáll lætur syni sína og aðra ganga inn í bæinn og líða