Skírnir - 01.01.1977, Page 106

104
SVERRIR TÓMASSON
SKÍRNIR
skap.35 Höfundurinn virðist hafa fært sér í nyt allmörg minni
sem þá hafa verið algeng í sagnaskáldskap, rituðum sem órit-
uðum. í sögunni koma fyrir bæði magiskar og episkar tölur
sem benda til sagnahefðar. Hallvard Mager0y birtir í doktors-
ritgerð sinni um Bandamanna sögu langan lista yfir slík atriði
og má t. d. nefna þessi:
Oddur er 3 vetur og 3 sumur í veri, hann er 3. ríkasti maður landsins.
hann á 2 knörru og hann gefur Agli 2 uxa; brúðkaup hans stendur þegar
sex vikur eru af sumri, hann er tólf ára þegar hann fer að heiman, 12 naut
eru drepin í Böðvarshólum; 13 aurar í sektir, 13 kúlur á höfði Þorgeirs
Halldórusonar og hann tekur við 13 sauðum; Oddur gefur Agli 40 sauði
(K-gerð), 60 sauði (M-gerð), hann missir 60 sauði (K-gerð), 40 sauði (M-
gerð).36
Þessi atriði gætu borið því vitni að munnmæli hafi verið nýtt.
Það skyldi þó haft í huga að á skrifstofum miðalda unnu menn
sem kunnu til verka;37 þau minni sem skírskota til munnlegrar
sagnahefðar eru þar notuð á nýjan hátt, þau verða ritminni.38
Hefðbundin tækni þjóðsögunnar er tekin í þjónustu skáldverks-
ins og hlítir lögmálum þess. Svo virðist einnig að höfundur
Bandamanna sögu hafi þekkt vel til bókmennta sinnar tíðar.
Hallvard Magerþy hefur m.a. bent á bæði efnis- og orðalagslík-
indi með Bandamanna sögu og Þorgils sögu og Hafliða.39 Hann
hefur einnig talið sennilegt að sá sem orti síðustu vísuna í sög-
unni hafi þekkt texta Gunnlaugs sögu.40 Mager0y finnst og lík-
legt að í nöfnum margra persónanna sé fólginn orðaleikur. Nöfn-
in Óspakur og Ófeigur séu að vísu ekki uppdiktuð, en hið fyrra
þýði óvitur maður og hið síðara merki þann sem lengi lifir eða
er ósigrandi. Mager0y er þeirrar skoðunar að nöfnin Svala og
Már séu búin til af söguhöfundi og Bjálfi, sem aðeins kemur
fyrir í M-gerðinni, sé valið til hliðsjónar við nafnið Óspakur;
Svala sé leitt af lýsingarorðinu svalur og eigi að vísa til inn-
rætis persónunnar, enda sé til lýsingarorðið svalbrjóstaður; Svala
sé í reynd kaldrifjuð persóna og komi það m.a. fram í því að
hún tekur Óspaki án frændaráðs og hún hilmar yfir með hon-
um eftir að hann hefur vegið Vála (Vala).41 Þessi túlkun á
nafninu Svala þykir mér vera langsótt. Nöfnin Svala og Már
eru hins vegar vafalaust valin af söguhöfundi í samræmi við