Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Qupperneq 8

G u ð n i E l í s s o n
8 TMM 2012 · 4
[6] […] Er hér ekki um vandlega valdar tilvitnanir að ræða oft af einkabloggum
manna og útúrsnúning fremur en sanngjarna umfjöllun um stefnu og aðferðafræði
Vantrúar? [9] […] Hvað útskýrir útfellingar Bjarna Randvers? Eru þær líklegar til
að auka skilning eða andúð á manninum og málstað hans? Er þetta áróður eða
kennsla? [10] […] Aftur hljótum við að spyrja hvort hér er um fræðslu að ræða eða
einstrengingslegan áróður. Hvaða tilgangi þjónar þessi glæra? Er hún málefnaleg eða
sanngjörn? Gefur hún rétta mynd af umfjöllunarefni guðfræðingsins? [11] […] Það
sem strikað er undir með rauðu er þó greinilega aðalatriði í huga Bjarna. Eru þessar
yfir- og undirstrikanir til að merkja það mikilvægasta í textanum eða gefur það
fyrst og fremst til kynna hvað angrar guðfræðinginn? [13] […] Er guðfræðingurinn
að koma þeirri hugmynd að nemendum sínum að vantrúarmenn „haldi því fram að
trúarbrögð séu af hinu illa og að þeir einir hafi höndlað sannleikann“? Ekki verður
annað séð. Er þetta fræðsla eða áróður? [13] […] Við getum rétt gert okkur í hugar-
lund hver svörin við þessum spurningum eru í huga Bjarna Randvers. [16] […] Aftur
hryllir okkur við tilhugsuninni um hver svörin við þessum spurningum eru í huga
guðfræðingsins. [16]
Það kemur líklega almennum lesendum á óvart að niðurstaða Vantrúar um
kennsluhætti Bjarna Randvers skuli vera jafn ótvíræð og raun ber vitni.
Vafinn sem einkennir alla kæruliðina er með öllu horfinn undir lokin og
vissan ein ríkir:
Af þessum glærum að dæma er umfjöllun Bjarna um Vantrú því ekki einungis
ófagleg heldur er ekki hægt að komast að annarri niðurstöðu en að tilgangur hennar
sé beinlínis að rægja félagið og ala á fordómum í garð meðlima þess.
Við höfum oft furðað okkur á ranghugmyndum kirkjunnar manna um okkur í
Vantrú og málstað okkar (og eflaust er það gagnkvæmt) en lítil von er á nokkrum
breytingum í þeim efnum ef sú fræðsla sem upprennandi guðfræðingar / trúarbragða-
fræðingar hljóta er í höndum Bjarna Randvers að óbreyttu. [16]
Ýmis önnur atriði kærunnar eru kostuleg eins og þegar kvartað er yfir því
að Bjarni Randver segi vantrúarfélaga sækja innblástur til þekktra hug-
myndafræðinga á sviði trúleysis, manna eins og Richards Dawkins, Daniels
C. Dennett, Christophers Hitchens, Sams Harris og Níelsar Dungals. Þessari
glæru er einfaldlega ætlað að bregða upp mynd af trúleysisorðræðu sam-
tímans, nefna einstaklinga sem vantrúarfélagar sæki innblástur og hug-
myndir til – og eigi í óbeinni samræðu við. Félagsskapurinn virðist þó lítið
hrifinn af umræðu um áhrif og er Bjarni því kærður fyrir glæruna: „Þessi
uppsetning dregur upp mynd af skósveinum eða lærisveinum einhverra
meistara, nokkuð sem fer oftar en ekki illa í sjálfstætt hugsandi menn“ (5).
Máli sínu til stuðnings um það hversu langt Bjarni Randver gangi í áhrifavillu
sinni vitna þeir í glæru þar sem Richard Dawkins og Óli Gneisti Sóleyjarson
lýsa því báðir yfir að þeir séu stoltir guðleysingjar. Að mati vantrúarfélaga
gefur Bjarni þar til kynna að Óli Gneisti hermi eftir Dawkins, en slíkt sé
rangt þar sem yfirlýsing Óla sé eldri en sú sem Dawkins sendi frá sér: „Til-
vitnunin í Óla sett [svo] undir fyrirsögn sem gefur til kynna að hún sé undir